Drie redenen voert de jeugdzorginspectie aan voor het verscherpte toezicht. Allereerst heeft het in het recente verleden te lang geduurd voordat de SGJ aan de aangescherpte veiligheidseisen rond pleegkinderen en kinderen van onder toezicht geplaatste ouders kon voldoen. Dan zijn er twee recent door de zorginstelling gemelde calamiteiten. In de derde plaats zijn er diverse klachten en signalen die de inspectie afgelopen maanden ontving.

Het zijn de twee calamiteiten in het rijtje die het meest in het oog springen. „In beide gevallen gaat het om seksueel grensoverschrijdend gedrag jegens minderjarige kinderen”, aldus Nitrauw gisteren desgevraagd.

De ene calamiteit vond plaats in de thuissituatie, in een gezin waarin de verantwoordelijkheid voor de opvoeding niet meer berustte bij de ouders, maar bij een SGJ-gezinsvoogd. De persoon die over de schreef ging, was een familielid van een van de kinderen. Of het een van de ouders dan wel een oudere broer of zus betreft, wil Nitrauw uit privacyoogpunt niet kwijt. „Uit het standaardcalamiteitenonderzoek dat de inspectie instelde, kwam naar voren dat de voogd niet achteloos omsprong met de veiligheidsprotocollen, maar toch bepaalde signalen heeft gemist of onvoldoende op hun waarde heeft geschat.”

De tweede calamiteit betreft seksueel grensoverschrijdend gedrag van een SGJ-medewerker richting een cliënt op een van de behandelgroepen. „Dramatisch”, zegt Nitrauw. De medewerker is per direct ontslagen. Ook deed de SGJ aangifte tegen hem. Directe aanwijzingen dat de SGJ hem onvoldoende heeft gescreend of anderszins te laat heeft ingrepen zijn er volgens Nitrauw niet.

Vindt u een ondertoezichtstelling na twee van deze calamiteiten terecht?

„Het is aan de inspectie om na dergelijke meldingen al dan niet op de knop van het verscherpte toezicht te drukken. Ik kan slechts vaststellen dat ze dat in ons geval hebben gedaan.”

Nitrauw gaat terug naar de zaak-Savanna, de 3-jarige peuter uit Alphen aan den Rijn die in 2004 overleed na door haar moeder, die onder toezicht stond, te zijn mishandeld. „De Tweede Kamer heeft terecht besloten dat gezinsvoogden en werkers in de pleegzorg na Savanna calamiteitenrisico’s periodiek met een standaardmethodiek in kaart moeten brengen, in plaats van ad hoc en intuïtief. Omdat wij zowel gezinsvoogdijorganisatie zijn als instelling voor pleegzorg moesten wij een dubbele reeks aangescherpte vereisten in onze organisatie implementeren. Inmiddels is het systeem operationeel, zo weet ook de inspectie, maar eerlijk is eerlijk, de termijn die de Kamer de zorginstellingen oplegde, hebben wij niet gehaald.

Na calamiteitenmeldingen te hebben ontvangen, gaat de inspectie als eerste na tegen welk decor ze zich hebben afgespeeld. Wat in ons nadeel is uitgevallen, zijn de negatieve beoordelingen waar we destijds tijdens het implementeren van het risicomanagementsysteem rond 2008 en daarna tegenaan gelopen zijn.”

Hoe nu verder?

„Wees ervan overtuigd dat we de komende tijd alles wat daarvoor in aanmerking komt nog eens grondig zullen langslopen. De professionaliteit van onze medewerkers, de cultuur in onze organisatie, ons vermogen om benodigde veranderingen tijdig door te voeren.

Wat de inspectie ons allereerst heeft opgelegd is binnen drie weken uit de doeken doen wat onze visie is op de huidige situatie. Daarna gaan we om de tafel voor het opstellen van een verbeterplan, dat vervolgens binnen een jaar moet zijn uitgevoerd.”

Is het u helder welke klachten en signalen de inspectie de afgelopen maanden over de SGJ heeft ontvangen?

„Het betreft onder meer klachten die cliënten rechtstreeks bij de inspectie geuit hebben. Dus nee, een compleet beeld van alle ins en outs hebben we op dit moment nog niet.”

Is strijdlustig een juiste typering voor uw huidige gemoedstoestand?

„Ja, ons past deemoed, maar daarnaast is er werk aan de winkel, dus we gaan aan de slag.” Nitrauw verwijst naar de slotzin van de inspectiebrief over het verscherpte toezicht. „Daar staat: Het is nadrukkelijk onze verwachting dat de SGJ in staat is de nodige veranderingen tot een goed einde te brengen. Daar zijn we het mee eens.”