Vanuit een pand in het centrum van het Friese stadje bestieren directeur Dingeman van Wijnen en zijn rechterhand Albert de Vos de uitgeverij. Van Wijnen, die in 1988 uitgeverij Wever overnam en tien jaar later de gelijknamige verzendboekhandel en het antiquariaat, houdt zich vooral bezig met de historische poot van de uitgeverij. De Vos, die in 2006 overstapte van uitgeverij Kok, heeft het theologische fonds nieuw leven ingeblazen. Dat bestaat vooral uit vertaalde werken van theologen uit Engeland en Amerika.

De locatie in de historische binnenstad past wel bij het theologische fonds van Van Wijnen: boeken die aansluiten bij het orthodox-christelijke geloof, maar dan wel toegesneden op de eigen tijd. Voor zulke boeken moet je vooral in het Engelse taalgebied zijn, zegt De Vos. „Het Engelse taalgebied is groter, maar er verschijnen gewoon ook meer interessante titels. Nederlandse auteurs aan je binden vraagt bovendien meer tijd. Zij hebben vaak al onder­dak bij een andere uitgeverij. Een Engelstalig boek is bovendien al helemaal klaar, je hoeft het alleen nog maar te vertalen.”

Voor eigentijdse theologische boeken zal er ook altijd een markt blijven, meent Dingeman van Wijnen „Mensen lopen nog steeds met wezenlijke vragen over het geloof. Als er dan iemand is die een helder verhaal heeft, waar­deren ze dat enorm. Dat is altijd al zo geweest. Wij vinden de boeken van Klaas Schilder niet om door te komen. Maar in de jaren twintig zeiden ze: „Hè, hè, eindelijk eens iemand die erover nagedacht heeft.””

De eerste Angelsaksische auteurs van wie Van Wijnen meerdere titels op de markt bracht, waren C. S. Lewis en Philip Yancey. De bekendste auteur in het fonds is echter met stip Tim Keller. De Franeker uitgever heeft er bij de Amerikaanse voorganger –in Nederland aanvankelijk vooral bekend door zijn in cv.koers gepubliceerde preken– op aangedrongen te gaan schrijven, vertelt De Vos. „We hebben stevig aan hem getrokken. „Je verwijst zelf vaak naar theologen aan wie je zo veel hebt gehad, zoals Jonathan Edwards en C .S. Lewis. Schrijf nu zelf eens een boek”, vroegen we hem, al durf ik niet te zeggen dat dit het beslissende duwtje in de rug was.”

In september 2008 verscheen Kellers eerste boek in het Neder­lands, ”In alle redelijkheid”. Ook al waren de verwachtingen hooggespannen, de verkoopcijfers overtroffen die ruimschoots. De eerste druk was in één dag uitverkocht. De Vos: „Dat heb ik in mijn 28 jaar bij Kok nooit meegemaakt. We zijn nu bij de 9e druk en gaan richting de 20.000 verkochte exemplaren.”

„Als we Keller niet hadden, zou het fonds er een stuk minder florissant voor staan”, verwoordt Van Wijnen het belang van de New Yorkse voorganger voor zijn bedrijf. „Keller blijft lopen, ook de nieuwe titels, die steeds weer een nieuw thema aansnijden”, vult De Vos aan.

Brug naar de lezer

Een andere auteur van wie ze in Franeker veel verwachten, is Tom Wright. De Britse nieuwtestamenticus en anglicaanse oud-bisschop publiceert aan de lopende band boeken waarmee hij een breed publiek weet aan te spreken. Van Wijnen: „Met wie in Nederland zou je zo iemand kunnen vergelijken? Bram van de Beek misschien, ik zou niemand anders weten. Er zijn maar weinig Nederlandse theologen die vernieuwend zijn of de brug naar de lezer weten te slaan.” De Vos: „Steeds meer mensen gaan Wright lezen, maar de doorbraak bij het brede publiek in Nederland moet nog komen. De spannende vraag voor ons is ook of mensen naar een vertaling grijpen of hem in het Engels lezen.”

Van Wijnen heeft van Wright al ”Eenvoudig christelijk” en ”Verrast door hoop” op de markt gebracht, de eerste twee delen van een trilogie over het christelijk geloof. De vertaling van het derde deel, ”Goed leven”, over het leven als christen, is in voorbereiding. Het grootste project wordt echter de vertaling van de complete serie ”The Bible voor Everyone”, een populair commentaar op het hele Nieuwe Testament van de hand van Wright.

De eerste twee delen, over het Mattheüsevangelie, rolden al in 2008 van de persen. Er verschenen niet veel besprekingen, maar de recensenten waren wel allemaal enthousiast. Dat gaf in Franeker de doorslag om de stap te wagen om de serie, die in het Engels inmiddels compleet is, in haar geheel te laten vertalen. De delen over Markus, Romeinen en de gevangenisbrieven (Efeze, Filippenzen, Kolossensen, en Filemon) zijn inmiddels klaar. De resterende veertien delen moeten binnen drie jaar volgen. De tekst van de desbetreffende Bijbelgedeelten (in de NBV) staat steeds in de delen afgedrukt.

Rechtvaardigingsleer

De manier waarop Wright de Bijbel uitlegt, is „heel verfrissend”, vindt De Vos. „Hij slaagt erin om het Woord van God actueel te maken. Hij schrijft heel toegankelijk, kort en bondig. Van elke perikoop weet hij de essentie over te brengen.” De studiehandleidingen bij de boeken, die in het Engels los verschenen zijn, worden in de Nederlandse vertaling achterin opgenomen. Dat maakt de verklaring van Wright heel geschikt voor persoonlijke Bijbelstudie of een Bijbelkring, geeft De Vos aan.

Anders dan bijvoorbeeld het ”Commentaar op het Nieuwe Testament” (onder redactie van prof. J. Van Bruggen) biedt Wright uitleg én toepassing, zegt De Vos. „Eerdere series als de ”Korte verklaring” zijn sterk verouderd en door het wijdlopige taalgebruik erg moeilijk. Er zijn heel goede ‘losse’ studieboeken bij de Bijbel. Het voordeel van de serie van Wright is dat je het hele Nieuwe Testament compleet hebt.”

Wrights uitleg van de brieven van Paulus is in evangelicale kring niet onomstreden. Zo schreef de bekende Amerikaanse baptistenvoorganger John Piper een kritisch boek over Wrights visie op de rechtvaardiging door het geloof. De reformatorische uitleg van Paulus, waar Wright kritiek op heeft, doet Paulus het meeste recht, aldus Piper. Recent nam uitgeverij Van Wijnen nog de rechten van een aantal boeken van Piper over van De Banier. Hoe kijken ze in Franeker aan tegen deze discussie?

De Vos: „Wright verzet zich tegen een individualistisch verstaan van de rechtvaardigingsleer. Gedeeltelijk komt dit overeen met wat prof. C. Graafland al de „soterio­logische versmalling” noemde. Wright benadrukt dat het begrip ”rechtvaardiging” zoals Paulus dat gebruikt, in een specifieke context staat. In de theologiegeschiedenis is die specifiek joodse achtergrond van het rechtvaardigingsbegrip ondergesneeuwd. Wright verbindt rechtvaardiging heel nauw met het verbond. Hij overtuigt niet iedereen, maar hij heeft naar 
ons idee heel goede argumenten.”

Goed gevoel

De twee uitgevers ervaren het als een voordeel in crisistijd dat ze klein zijn en relatief weinig kosten hebben. Een groot voordeel van kleinschaligheid is ook „dat je nee kunt zeggen tegen een boek als je er geen goed gevoel bij hebt”, vindt Van Wijnen. „Natuurlijk ben je het niet altijd helemaal met een auteur eens, maar wij vinden dat het in ieder geval een stem moet zijn die het waard is om gehoord te worden.” De Vos: „Wij willen in een boek geloven, in meerdere opzichten.”

Boekgegevens

Marcus voor iedereen, Tom Wright; ISBN 978 90 519 4321 4; 339 blz.;

Paulus voor iedereen. Romeinen deel 1, Tom Wright; ISBN 978 90 519 4316 0; 252 blz.;

Paulus voor iedereen. Romeinen deel 2, Tom Wright; ISBN 978 90 519 4317 7; 198 blz.;

Paulus voor iedereen. Gevangenisbrieven, Tom Wright; ISBN 978 90 519 4321 4; 331 blz.; uitg. Van Wijnen, Franeker, 2011; € 17,50 per deel.