Er is in de samenleving veel oog voor problemen die samenhangen met overmatige alcoholconsumptie bij de jeugd. Vorige week nog debatteerde de Tweede Kamer over het onderwerp. Minister Schippers trekt de komende drie jaar 6 miljoen euro extra uit om jongeren weerbaar te maken tegen de verleidingen van alcohol. Dat is goed nieuws.

Het stijgende gebruik van alcohol onder ouderen en de gezondheidsproblemen die dit tot gevolg heeft, blijven in onze samenleving echter ten onrechte onderbelicht. Unie KBO, de grootste Nederlandse seniorenorganisatie, betreurt het dat de overheid niet óók inzet op het ondersteunen van voorlichting over de risico’s van alcohol bij senioren.

Risico’s

Het aantal senioren met een alcoholprobleem neemt fors toe. Dat is een zorgelijke ontwikkeling. Cijfers onderstrepen dat er sprake is van een reëel probleem. Nagenoeg een op de vier cliënten in de verslavingszorg is ouder dan 55 jaar. Tien jaar geleden was dit nog een op zeven.

Het is nodig dat de stilte die er heerst over alcoholmisbruik bij senioren doorbroken wordt. Senioren zijn helaas zelf niet snel geneigd om hulp te zoeken voor hun drankprobleem. Schaamte speelt daarbij een belangrijke rol. Bovendien zijn hulpverleners matig toegelegd op zorg en ondersteuning van deze doelgroep, omdat de focus vooral ligt op jongeren en drankmisbruik.

De gezondheidsrisico’s van alcohol voor ouderen zijn duidelijk: senioren zijn kwetsbaarder als het gaat om alcoholschade aan inwendige organen zoals lever en nieren. Tevens is er een verhoogd risico op valincidenten, op vergiftiging door de wisselwerking met medicijnen, op slapeloosheid en depressie en op verkeersongelukken.

Bewustwording

Vanwege de dubbele vergrijzing 
–meer senioren en meer senioren die langer leven– en vanuit het streven naar behoud van gezondheid en welzijn, is goede voorlichting over de risico’s van alcohol voor senioren bittere noodzaak.

Unie KBO heeft onlangs zelf een aantal senioren opgeleid om als voorlichter met en voor leeftijdsgenoten het gebruik en de risico’s van alcohol bespreekbaar te maken. Het gaat op deze bijeenkomsten niet om verslavingsproblematiek, maar om bewustwording en kennisnemen van gezondheids­risico’s.

Wij dringen er bij minister Schippers op aan ook maatregelen te nemen die het alcoholgebruik onder senioren verminderen.

Sigaretten

Unie KBO ziet overigens ook op andere terreinen duidelijk mogelijkheden om de gezondheid van senioren te bevorderen. Een aantal gezondheidsklachten van ouderen is namelijk absoluut vermijdbaar.

Feit is bijvoorbeeld dat jaarlijks duizenden senioren in het ziekenhuis belanden vanwege slechte controle op medicijnen. Verder is meer dan 60 procent van de oogaandoeningen onder 60-plussers vermijdbaar. Ook draagt het roken van sigaretten bij aan het hoge sterftecijfers onder ouderen en zijn de gevolgen van valincidenten in eigen huis zeer groot.

De minister en de Tweede Kamerleden menen ten onrechte dat het zinloos is om te investeren in gezondheidspreventie van senioren. Er is toch geen winst meer te behalen, redeneert men. Dit is echter een misvatting. Er is sprake van een tunnelvisie. Preventie loont, juist voor senioren.

De oplossingen zijn simpel en liggen vaak binnen handbereik. Te denken valt aan een halfjaarlijkse medicatiecheck, een regelmatige oogscreening en adequate voorlichting over goed slapen, beter zien, meer bewegen, valpreventie en advies over goede voeding op latere leeftijd.

Preventie

Den Haag zwijgt. Omdat we van de politiek helaas geen oplossingen kunnen verwachten, zullen de ouderen zelf aan de slag moeten gaan. Ouderenorganisaties zoals Unie KBO dragen graag een steentje bij aan de gezondheidsbevordering van senioren. We hebben hiervoor alle ingrediënten in huis, zoals vrijwillige gezondheids­voorlichters en ouderenadviseurs. Allen zelf op leeftijd.

Grootschalige campagnes werken niet, gerichte voorlichting en vroegtijdige signalering wel. Een gezondheidsboodschap van een senior voor een senior slaat aan. Overheid, geef daarom ouderenorganisaties zelf de middelen en mogelijkheden om preventie bij senioren mogelijk te maken. Dat is in ieders belang.

De auteur is communicatiemedewerker bij Unie KBO, de grootste onafhankelijke seniorenorganisatie van Nederland.