Commentaar: Noord-Korea, waarschuwend voorbeeld voor overleg met Iran
Er zijn gebeurtenissen in de wereld waar iedereen een déjà vu bij heeft: een idee dat die eerder zijn voorgekomen. Neem de onderhandelingen met Iran en Noord-Korea over hun nucleaire programma’s. Van de laatste is bekend dat het al enkele kernwapens heeft; van de eerste wordt vermoed dat het van plan is ze te maken.
De overeenkomst tussen de twee betreft de internationale pogingen om –in combinatie met sancties– langs diplomatieke weg deze „schurkenstaten” (de term is van de Amerikaanse president Bush jr.) hun nucleair potentieel afhandig te maken.
Steeds meer waarnemers betwijfelen de geloofwaardigheid van dit ‘wapen’ als het gaat om het op de knieën krijgen van Iran. Het tegen beter weten in vasthouden aan ”praten, bieden en dwingen” in plaats van overgaan tot gewapend optreden, begint in de ogen van menigeen pacifistische trekjes te krijgen. Als bewijs voor hun gelijk wijzen ze erop hoe het met Noord-Korea is gegaan.
Al tientallen jaren voert de internationale gemeenschap via het zogenaamde zeslandenoverleg besprekingen met Noord-Korea om het zover te krijgen zijn kernwapenprogramma te beëindigen. Eindeloos getraineer aan Koreaanse kant heeft er echter toe geleid dat Pyongyang rustig kon doorwerken aan een kernwapen. Daar komt bij dat het sanctiewapen vanwege gebrekkige medewerking van onder meer China, niet het mes-op-de-keeleffect had wat het had moeten hebben. Het resultaat is dat (mede) vanwege zijn nucleaire potentieel het te riskant is geworden om dit land gewapenderhand aan te pakken.
Hoe serieus neemt de internationale gemeenschap de lessen die hieruit voor de aanpak van Iran zijn te trekken?
Ook al lijkt er sprake van het tegendeel, Noord-Koreanen zijn aanzienlijk minder ideologisch en veel pragmatischer in hun opstelling dan Iraniërs, met hun vurig antisemitisme en antizionisme. Dat Noord-Korea vorige week instemde met het opschorten van zijn kernwapenprogramma –voorlopig geen proeven, geen raketlanceringen en geen uraniumverrijking– heeft niets met ingrijpende beleidsveranderingen te maken. Noord-Korea krijgt in ruil voor zijn toegeeflijkheid immers ruim 240.000 ton voedsel van de Amerikanen en kan dat in dit jubileumjaar goed gebruiken. Volgende maand viert Pyongyang het honderdste geboortejaar van de in 1994 overleden leider Kim Il Sung (de opa van de huidige leider Kim Jong Un) en het regime heeft gezworen dat als „welvarende natie” te gaan doen, met voldoende voedsel voor iedereen.
De grimmige anti-Israëlstemming in Iran geeft reden eraan te twijfelen of Teheran bereid is zich om pragmatische redenen te laten overhalen tot compromissen. En dat terwijl een Iraanse kernbom een voor Israël en de rest van de wereld levensgevaarlijk wapen maakt.
Hoe is zo’n situatie nog te voorkomen? Wat in ieder geval niet werkt? Dat is uit het zich jaren voortslepende overleg met Noord-Korea wel gebleken. En omdat schurkenstaten veel van elkaar leren, is het hoog tijd dat ook vredelievende staten dat van elkaar gaan doen.
