Breivik was in november ontoerekeningsvatbaar verklaard. Volgens psychiaters is hij psychotisch, paranoïde en schizofreen. Na kritiek op die conclusies besloten de rechters tot een nieuw onderzoek. Dat loopt nog. Als Breivik inderdaad ontoerekeningsvatbaar is, moet hij worden opgenomen in een psychiatrische inrichting.

De aanklagers hebben al aangegeven dat ze Breivik als gestoord beschouwen en de beklaagde in een psychiatrische inrichting wensen te zien. Maar als er tijdens het proces, dat 16 april begint, nieuwe inzichten komen, dan zouden ze alsnog gevangenisstraf kunnen eisen. De advocaten moeten nu naar eigen zeggen twee verweren voorbereiden, afhankelijk van de vraag of Breivik uiteindelijk ontoerekeningsvatbaar wordt verklaard of niet.

Breivik liet vorig jaar een bom ontploffen in hartje Oslo. Daardoor vielen acht doden. Vervolgens ging hij naar het eilandje Utoya, waar de regerende Arbeiderspartij een jeugdkamp hield. Hij schoot daar 67 mensen dood, voornamelijk jongeren onder de 25 jaar. Van zijn omgekomen slachtoffers waren 34 tieners tussen de 14 en 17 jaar oud toen ze de dood vonden op Utoya. Bovendien vielen twee doden als gevolg van zijn handelwijze, maar zij werden niet door hem doodgeschoten.

Breivik heeft de misdaden bekend en zei dat hij bezig was Europa te verdedigen tegen een islam-invasie en tegen de multiculturele samenleving. Hij suggereerde tot een geheime verzetsgroep te behoren, maar daar is volgens onderzoekers niets van gebleken. Breivik handelde blijkbaar op eigen houtje. Nabestaanden hopen dat het proces meer licht werpt op de toedracht van de misdaden van Breivik, die het relatief vredige Noorwegen diep hebben geschokt.