Commentaar: Overleg in het Catshuis
„lck neme deze plaets/ tot afkeer van de sorgen/ om daer bevrijt te zijn,/ om daer te zijn verborgen/ voor streken van het hof,/ voor streken van den haet/ en wat er in Den Haegh/ niet selden ommegaet.”
De bekende raadspensionaris Jacob Cats maakte dit gedicht nadat hij in 1652 in de duinen tussen Scheveningen en Den Haag een buitenhuis liet bouwen waar hij na zijn pensionering kon genieten van de rust. Sorghvliet, zo noemde hij zijn landgoed.
Op dit moment is Sorghvliet allerminst het toneel van weggevlogen zorgen, streken van het Binnenhof en Haagse spelletjes. Onderhandelaars van VVD, CDA en PVV overlegden maandag in het Catshuis, zoals Sorghvliet meestal wordt genoemd, voor het eerst over de extra miljardenbezuinigingen in 2013. Volgens het Centraal Planbureau moet Nederland volgend jaar minimaal 9 miljard euro bezuinigen om te voldoen aan de Europese afspraak dat het begrotingstekort in 2013 niet hoger mag zijn dan 3 procent van het bruto binnenlands product.
Voorafgaand aan het overleg verklaarden premier Rutte (VVD), vicepremier Verhagen (CDA) en PVV-leider Wilders dat ze de politieke wil hebben om er samen uit te komen. Er staat namelijk heel wat op het spel, namelijk de Nederlandse geloofwaardigheid in de EU en in de financiële wereld.
Nederland staat in de EU bekend als degene die met het opgeheven vingertje van andere landen eist dat het begrotingstekort niet hoger mag zijn dan 3 procent. Dan moet Nederland zelf natuurlijk wel het goede voorbeeld geven. Ook de financiële wereld kijkt mee. Op dit moment kan ons land tegen gunstige rentetarieven lenen, maar als de staatschuld ongecontroleerd oploopt kunnen kredietbeoordelaars ons land zomaar afwaarderen, waardoor de rente en daarmee de rente-uitgaven voor de rijksoverheid stijgen.
PVV-leider Wilders wist maandag weer alle aandacht op zichzelf en op zijn partij te vestigen. Hij maakte zijn goedkeuring van extra bezuinigingen afhankelijk van extra maatregelen op het gebied van immigratie en asiel. Verder presenteerde Wilders maandag een rapport waarin staat dat Nederland uit de euro moet stappen en de gulden weer als betaalmiddel moet introduceren. Deze feiten bemoeilijken de onderhandelingen, maar VVD en CDA hebben geen keus. Ze zullen ook wensen van de PVV moeten inwilligen, anders zal deze partij niet akkoord gaan met bezuinigingen. Dat Nederland uit de euro stapt, zal de PVV niet gedaan krijgen. Daarvoor lijkt het rapport te veel te rammelen en daarvoor bestaat geen politiek draagvlak.
De onderhandelaars zullen ongetwijfeld eerst het laaghangend fruit gaan plukken. Bevriezing van de ambtenarensalarissen levert enkele miljarden op. Ook een kleine btw-verhoging brengt veel geld in het laatje. Studenten moeten er maar op rekenen dat de basisbeurs verdwijnt en dat er een sociaal leenstelsel komt. Verder zullen de eigen bijdragen in de zorg omhooggaan.
Spannend wordt het of de onderhandelaars ook enkele hervormingen ter hand willen nemen die ooit ter hand genomen moeten worden, bijvoorbeeld die van de WW en de woningmarkt.
Toch kan de sfeer binnen best nog wel gemoedelijk zijn. Rutte, Verhagen en Wilders kunnen goed met elkaar opschieten, zo bleek tijdens de onderhandelingen over het regeer- en gedoogakkoord in het najaar van 2010. Binnen zijn ze als vrinden en buiten mopperen ze op elkaar.
Het is alsof ze Cats van buiten kennen: „Wanneer het ijzer gloeit te midden van de kolen,/ Bevochten van de vlam, en in het vuur verholen,/ Dan buigt het als een was, maar raakt het in het nat,/ Straks heeft ’t wederom zijn harde aard gevat.”