Daarvoor heeft de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming (RSJ) donderdag gewaarschuwd.

Als het aan Teeven ligt, moeten medici het beroepsgeheim doorbreken als verdachten weigeren zich psychisch te laten onderzoeken om op die manier bijvoorbeeld tbs te ontlopen. De Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming (RSJ) is bang dat mensen hierdoor alle (geestelijke) hulpverlening uit de weg gaan met alle gevolgen van dien. Teevens voorstel om hulpverleners door middel van een rechterlijk bevel te dwingen medische gegevens te verstrekken, wordt binnenkort behandeld in de Kamer.

Volgens de RSJ kunnen weigerachtige verdachten ook beoordeeld worden door hen te observeren. Ook kan gebruikgemaakt worden van eerdere rapporten die in opdracht van een rechter zijn gemaakt en van reclasseringsrapporten. De raad wijst erop dat een rechter ook tbs kan opleggen als hij vindt dat er ten tijde van het misdrijf een stoornis was, zonder dat er een advies ligt van deskundigen.

Jaarlijks weigeren ongeveer zeventig verdachten medewerking aan gedragskundig onderzoek in het Pieter Baan Centrum. In ongeveer de helft van de gevallen is door de weigering geen stoornis vast te stellen, waardoor de rechter geen tbs kan opleggen. Bij de andere helft is dat dus wel mogelijk.

„Dat betekent dat jaarlijks tientallen verdachten tbs ontlopen”, aldus een woordvoerder van het ministerie van Veiligheid en Justitie. „Die mensen komen onbehandeld terug in de maatschappij, waardoor de samenleving onveiliger wordt.” Als de wet wordt veranderd, kunnen in zulke gevallen eerdere medische gegevens beschikbaar komen voor rechters. Tbs kan worden opgelegd aan mensen die een misdrijf hebben gepleegd waarop een gevangenisstraf van vier jaar of meer staat.

Een beter idee zou zijn om de behandelduur van tbs te beperken, vindt de RSJ. Tbs’ers zaten in 2000 nog ongeveer vijf jaar in een kliniek, inmiddels is de duur van een behandeling opgelopen tot ongeveer tien jaar.