Liveblog: CPB-cijfers somber, 9 miljard bezuinigen
DEN HAAG – Het kabinet moet zo’n 9 miljard euro bezuinigen als aan de eis wil voldoen van een begrotingstekort van maximaal 3 procent. Dat bleek donderdag uit cijfers van het CPB. Het CPB verwacht dat het tekort in 2013 uitkomt op 4,5 procent van het bbp. Volg hier de ontwikkelingen en reacties van minuut tot minuut.
13.20 uur: Liveblog afgesloten 13.15 uur: Reactie Leger des Heils – Het slechte economische tij baart het Leger des Heils zorgen. Dat zei de leider van de christelijke hulpverleningsorganisatie, commandant Hans van Vliet, donderdag op het plein voor de Tweede Kamer in Den Haag. Het Leger bestaat dit jaar 125 jaar en serveerde daarom soep aan voorbijgangers en Kamerleden.
13.00 uur: Analyse – RD-journalist Marcel ten Broeke schreeft een analyse: Kabinet moet bezuinigen, betalen of smeken om clementie.
12.50 uur: Reactie Brussel – De Europese Commissie heeft er vertrouwen in dat Nederland zal voldoen aan de Europese begrotingsregels. Een woordvoerder wees erop dat Nederland een van de grootste pleitbezorgers is geweest van strengere begrotingsdiscipline. Nederland zal die regels ook op zichzelf toepassen, stelde de woordvoerder van Europees commissaris Olli Rehn (euro en economische zaken).
12.04 uur: Reactie MKB – MKB Nederland onderschrijft dat de overheidsfinanciën op orde moeten worden gebracht. Maar de werkgeversorganisatie voor het midden- en kleinbedrijf zou het ook onverstandig vinden als het kabinet krampachtig vasthoudt aan een begrotingstekort van 3 procent in 2013 . „Om nu de lasten van burgers en bedrijven te verhogen en het consumentenvertrouwen aan te tasten om die 3 procent te halen is geen goed idee. Daar wordt niemand beter van.”
11.43 uur: Reactie RMU – De RMU wil dat het kabinet gaat hervormen. Chris Baggerman: „De RMU zet in op een sociale en solide oplossing om uit de problemen te komen. Met de botte bijl bezuinigen is geen optie, hervormingen zijn nodig.” De RMU zet in op hervormingen op de woning- en de arbeidsmarkt. „We wijzen verkorting van de WW-duur af, maar willen mensen die een WW-uitkering krijgen wel prikkelen. Als iemand één jaar in de WW zit, moet de uitkering omlaag. Uiteraard mag die niet onder het sociaal minimum komen.” De RMU pleit voor bezuinigingen op de kinderopvang. Baggerman: „Kinderopvang is in de eerste plaats de verantwoordelijkheid van de ouders. Nu geeft de overheid 3 miljard euro per jaar uit aan opvang. Daar zou best 2 miljard van af kunnen.”
11.09 uur: Reactie LSVB – „De overheid moet van studenten afblijven.” Dat vindt Sebastiaan Hameleers, voorzitter van het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO). De extra bezuinigingen van minimaal 9 miljard euro die nodig zijn om volgend jaar te voldoen aan de Europese begrotingsafspraken, mogen volgens Hameleers niet op studenten verhaald worden.
10.33 uur: Reactie De Jager – Jan Kees de Jager, minister van Financiën: „Hoewel het nog om voorlopige cijfers gaat, moeten we de realiteit onder ogen zien. De economische prognoses vallen iets mee, maar uit de voorspellingen blijkt ook dat het begrotingstekort fors hoger uitvalt. Dat valt echt tegen. Het betekent dat we achterop dreigen te raken bij het gezond maken van de overheidsfinanciën. Daarover gaan we de komende weken met elkaar in gesprek.”
10.04 uur: Reactie Van Wijnbergen – Sweder van Wijnbergen, hoogleraar economie aan de universiteit van Amsterdam: „Het is stuitend dat het kabinet nog geen visie heeft op de manier waarop de financiën op orde moeten worden gebracht. De financiële markten eisen nu dat er op korte termijn knopen worden doorgehakt over de structurele problemen in de economie, niet dat er maanden geruzied gaat worden.”
9.51 uur: Reactie SP – Emile Roemer, fractievoorzitter SP: „Die 3 procent uit Brussel in 2013 is onhaalbaar en heel onverstandig. Als we dat wel zouden doen, dan zijn de bezuinigingen voor de korte termijn zo rigoureus, dat raakt mensen zo hard in de portemonnee. We zitten in een recessie. De korte-termijnbezuinigingen moet je echt loslaten. Je moet met een investeringspakket komen, geld naar voren halen om de economie op korte termijn te stimuleren en meer mensen aan het werk te helpen. Voor de langere termijn moet je de boel op orde krijgen. We denken dan bijvoorbeeld aan de hypotheekrenteaftrek en het aanpakken van bureaucratie in de zorg.”
9.48 uur: Kans op verkiezingen – De kans dat de VVD, het CDA en de PVV uit de onderhandelingen komen, is net zo groot als de kans op nieuwe verkiezingen. Dat zegt PVV-leider Geert Wilders via Twitter.
9.15 uur: Reactie LTO – Albert Jan Maat van land- en tuinbouworganisatie LTO Nederland roept het kabinet op niet te bezuinigen op de land- en tuinbouw, maar te investeren in lastenverlichtng en innovatie. „Zet in op agrarische export voor het herstel van de Nederlandse economie. De land- en tuinbouw staan op de plaatsen één en twee van de meest belangrijke economische sectoren in Nederland.” Hij wijst erop dat de economie in het laatste kwartaal van 2011 licht is gekrompen. In diezelfde periode is de export van land en tuinbouwproducten met 5 procent toegenomen. De stijgende exportcijfers zijn voor Maat een bewijs dat de land- en tuinbouw een positieve bijdrage kunnen leveren aan de huidige economische positie.
8.59 uur: Reactie SGP – Lees hier een reactie van de SGP op de cijfers van het CPB.
8.55 uur: 3%-norm – Of de onderhandelende politieke partijen de komende weken blijven vasthouden aan de 3%-norm als het gaat om begrotingstekort is nog maar de vraag. Voor VVD-fractievoorzitter Blok is die norm niet heilig. Ook PVV-leider Wilders zegt zich niet blind te staren op cijfertjes. CDA-fractievoorzitter Van Haersma Buma is nog het meest uitgesproken. Voor hem is de 3 procent uit Brussel een richtsnoer. Toch laat ook hij ruimte over om af te wijken van de norm: „Maar een gezonde economie en samenleving vormen de uitdaging.”
8.53 uur: Reactie Van Haersma Buma – CDA-fractievoorzitter Sybrand van Haersma Buma: „Deze cijfers plaatsen Nederland voor een grote opgave. Het gaat het CDA er nu om hoe we de economie weten te versterken maar tegelijk oog houden voor de effecten in de samenleving. De blik moet gericht zijn op de toekomst en we moeten oog hebben voor elkaar. De 3 procent uit Brussel is voor ons een richtsnoer, maar een gezonde economie en een gezonde samenleving vormen de uitdaging van deze onderhandelingen.”
8.43 uur: Reactie Dijsselbloem – Jeroen Dijsselbloem, waarnemend fractievoorzitter PvdA: „Dit zijn behoorlijke tegenvallers. Het kabinet zit met haar beleid op een dood spoor. Radicale harde bezuinigingen zitten in de pijplijn. Er komt nu nog eens 9 of 10 miljard euro bovenop. Alleen bezuinigen, moet het kabinet loslaten. Er moet gekozen worden voor een verstandige combinatie van beperkte bezuinigingen en hervormingen die de economie versterken. Als er nu enorme bedragen onttrokken worden aan de economie, dan komen we in een negatieve spiraal. Bezuinigen en hervormen dus om te zorgen dat de economie op gang komt. Je kunt op tal van terreinen stappen zetten, zoals op de arbeidsmarkt, woningmarkt en de studiefinanciering.”
8.42 uur: Reactie CNV – Jaap Smit: CNV: „De CPB-cijfers tonen aan dat bezuinigen niet alleen het antwoord kan zijn. Het begrotingstekort is nog meer gestegen. Wij moeten hervormen en er moet meer sociaal perspectief komen. De begrotingsregels van het kabinet en Europa schrijven voor dat dit tekort in 2013 niet groter mag zijn dan 3 procent. Dat halen we zelfs in 2015 nog niet, blijkt nu.”
8.41 uur: Reactie Rutte – Reactie premier Rutte: „De tekortcijfers zijn stevig, maar het is de nieuwe realiteit. We zullen die werkelijkheid samen onder ogen zien. Dat hebben we ook afgesproken in het regeer- en gedoogakkoord.”
8.31 uur: Reactie Blok – Stef Blok, fractievoorzitter VVD: „De 3 procent uit Brussel is niet heilig, maar af van die tekorten willen we wel. De VVD is altijd geweest van de financiële degelijkheid, we willen geen rekeningen doorschuiven. Dat is nu ook onze inzet. In het regeerakkoord is een enorme stap gezet om de banenmotor op gang te krijgen. Nu moeten we vervolgstappen zetten om het vertrouwen weer terug te krijgen. De inzet is om eruit te komen op een manier waar Nederland beter van wordt. De VVD is altijd een partij geweest die weet dat hervormingen en bezuinigingen nodig zijn. In het verkiezingsprogramma zijn ook ruim voldoende mogelijkheden opgenomen om de nodige maatregelen te nemen. Ik zie het met vertrouwen tegemoet.”
8.26 uur: Reactie Slob – ChristenUnie-leider Arie Slob: ,Het kabinet moet vol aan de bak. Het verwachte begrotingstekort van 4,5 procent en de oplopende werkloosheid vraagt om gerichte ingrepen. Herstel en behoud van werkgelegenheid moet hoge prioriteit hebben. Om te beginnen moeten de kosten van arbeid verlaagd worden om daarmee de werkgelegenheid te versterken. Mijn oproep aan het kabinet is: hak nu knopen door en schuif moeilijke besluiten niet voor je uit. Doe dat wel op een verantwoorde manier.”
8.23 uur: Reactie Wilders – PVV-leider Wilders: „Het zijn moeilijke cijfers, maar wij zijn geen cijferfetisjisten. We moeten doen wat goed is voor Nederland en voor de burger. We moeten ons niet blindstaren op cijfers. Ik vraag me af of zo ver bezuinigen wel verstandig is. Er staat niets vast, ook niet die cijfers. We gaan een flink robbertje vechten vanaf maandag.”
8.20 uur: Reactie Van der Staaij – SGP-leider Van der Staaij via Twitter: Erg sombere CPB-cijfers. Fors bezuinigen onvermijdelijk. Verstandig en sociaal hervormen en bezuinigen nodig.
8.17 uur: Samenvatting CPB-cijfers – Klik hier voor een samenvatting van de CPB-cijfers.
8.14 uur: Reactie Rabobank – Wim Boonstra- chef econoom Rabobank: „Eigenlijk kun je wel een beetje opgelucht zijn. Qua groei ligt het ergste achter de rug, die gaat dit jaar weer aantrekken. Wil men uitkomen op de doelen voor overheidsfinanciën dan moet er wel stevig worden bijgestuurd maar de vraag is of je dat nu al moet doen. We zitten niet in hetzelfde water als in 2009, toen we een enorme val meemaakten. Opvallend is wel dat de werkloosheid hoger uitkomt dan verwacht en dat de overheidsfinanciën verder verslechteren.”
8.13 uur: Reactie Pechtold – D66-leider Alexander Pechtold via Twitter: „Stevige cijfers van het CPB. Nog veel steviger dan we hadden verwacht. De staatsschuld neemt met 77 miljoen per dag toe. Volgend jaar een tekort van 28 miljard. Dus… Nu hervormen!”
8.10 uur: Reactie Wientjes – Reactie van Wientjes, voorzitter VNO-NCW: „Ik ben geschrokken van de cijfers. We zullen zwaar moeten bezuinigen. We moeten ook hervormen op de lange termijn.”
8.09 uur: Standpunt Haersma Buma – De eis van Brussel dat Nederland volgend jaar het begrotingstekort weer onder de 3 procent heeft gebracht is „een ontzettend belangrijk richtsnoer” bij de bezuinigingsonderhandelingen tussen VVD, CDA en PVV die volgende week in het Catshuis beginnen. Dat zei CDA-fractievoorzitter Sybrand van Haersma Buma woensdag in het EO-televisieprogramma Moraalridders.
8.06 uur: Reactie Jongerius – Reactie van FNV-voorzitter Jongerius: „2012 is een moeilijk jaar. Daarna gelukkig betere cijfers. Gelukkig zit er wat hoop in de cijfers.”
8.05 uur: De cijfers op een rijtje – Klik hier voor een overzicht van de cijfers op de website van het CPB.
8.01 uur: Reactie Sap – De cijfers van het CPB zijn dramatisch, aldus GroenLinks-leider Sap via Twitter.
7.59 uur: Slechter dan vorige raming – De raming van het CPB is negatiever dan de laatste in december vorig jaar, maar het planbureau ziet wel verbetering in de toekomst.
7.58 uur: Groei in 2013 – De Nederlandse economie trekt na 2012 wel aan, te beginnen met een groei van het bruto binnenlands product (bbp) van 1,25 procent in 2013.
7.55 uur: 9 miljard bezuinigen – Om aan de 3%-norm te voldoen, moet het kabinet komend jaar 9 miljard extra bezuinigen. Inclusief uitverdieneffecten zelfs 15 miljard euro. VVD, CDA en PVV beginnen volgende week met de onderhandelingen.
7.47 uur: Begrotingstekort 4,5 procent – CPB laat weten dat het begrotingstekort volgend jaar 4,5 procent zal zijn. Dat betekent 9 miljard bezuinigen.