Net buiten IJsselmuiden stoten zilveren pijpen witte rookkolommen uit. Vooral in de winter is het flink stoken voor de vele glastuinders die zich in de Koekoekspolder hebben verzameld. En als de vraag stijgt, wordt het gas prijziger, hebben deze ondernemers al vaak gemerkt.

Vooral tijdens koude weken, zoals begin deze maand, wordt het gas snel duurder, zegt tuinder Kees Vahl. „De prijs liep in een aantal dagen op van 22 naar een goede 38 cent per kubieke meter. Alles wat opraakt, gaat meer kosten. We moeten een alternatief hebben voor gas.”

In de kassen van de Gebroeders Vahl, Kwekerij Voorhof en van de Gebroeders Van den Belt (voorheen Ambo Valentes) moet eind maart blijken of hun aardwarmtebron, die komende maand in werking wordt gezet, dat alternatief biedt.

De zoektocht naar alternatieve energie begon niet in IJsselmuiden. In Parijs worden al geruime tijd wijken verwarmd met aardwarmte (geothermie). Sinds 2007 verwarmt A+G Van den Bosch in Bleiswijk zijn kassen door middel van warmte uit de bodem.

De tuinders in de IJsselmuider polder –goed voor 100 hectare aan kassen– volgden de ontwikkelingen in het Westland nauwgezet. Uit onderzoek bleek dat ook in de Koekoekspolder het water op een diepte van 1,9 kilometer warm genoeg was om de kassen mee te verwarmen. Aanvankelijk waren tien tuindersbedrijven enthousiast, maar toen de gasprijs een tijdlang fors daalde, bleven er drie over. Voor het project verenigden tuinders zich in Greenhouse Geo Power.

Het principe is simpel: warm water wordt van 2 kilometer diepte opgepompt en gaat via een leidingenstelsel door de kassen. Het afgekoelde water gaat via een tweede put terug de grond in. De verwachting is dat het systeem dertig jaar in functie zal blijven.

Een bron kost tussen de 6 en de 7 miljoen euro. De provincie Overijssel en de gemeente Kampen ondersteunen het project met een lening van 4,5 miljoen euro. Ook het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie ondersteunt het project.

Nadat de tuinders het geld bijeen hadden, vormde het faillissement van het gecontracteerde bedrijf de eerste grote hobbel. Vorig jaar diende de volgende tegenvaller zich aan toen Ambo Valentes, een van de drie initiatiefnemers, failliet ging. Voor de geldstromen in het project had het faillissement niet meteen gevolgen, maar prompt was een van de drie hoofdgebruikers weggevallen. „Door de crisis rond de EHEC-bacterie hebben we producten in de container moeten gooien die we normaal gesproken verkopen. Dit faillissement kwam hard aan”, aldus Vahl. Het bedrijf werd overgenomen door de Gebroeders Van den Belt.

Na het slaan van de put bleek de geologische laag inderdaad voldoende warm water te bevatten. „Dit biedt veel perspectief”, aldus projectleider Radboud Vorage. „Per bron zou je tussen de 15 en de 20 hectare aan kassen kunnen verwarmen. Met 17,5 hectare zitten we hier redelijk goed.” In de polder is ruimte voor acht bronnen. Gezamenlijk zou zo het grootste aardwarmtecluster van Nederland kunnen ontstaan.

Tijdens de jaarlijkse manifestatie Kom in de Kas op 30 en 31 maart gaat de bron daadwerkelijk in bedrijf.