De laatste grote restauratie van de bijgebouwen dateert uit 1986. „En dat is te merken ook”, zegt Hanneke Laroo, sales en marketing manager van het slot.

„De voorzieningen moeten hoognodig worden vervangen. De werkomstandigheden voor de medewerkers zijn niet meer van deze tijd en we willen ook onze bezoekers netjes ontvangen. Dat is hard nodig; zeker als we willen groeien.”

Jaarlijks bezoeken zo’n 120.000 mensen het slot waar „Maas en Waal tezamen komen en Gorkum rijst van ver.” Van hen kopen er zo’n 75.000 een kaartje om het slot vanbinnen te bekijken. De andere 45.000 doen als fietsers en wandelaars de historische attractie wel aan, maar gaat het kasteel niet binnen.

„Het totale bezoek blijft gelijk; het aantal betalende bezoekers neemt iets af. We moeten ons uiterste best doen om de mensen binnen te halen. Om een topmonument te blijven, is vernieuwing noodzakelijk”, aldus Laroo.

Vandaar dat samen met de Rijksgebouwendienst een masterplan is opgesteld. Om de dienstverlening te verbeteren, worden komend jaar vier gebouwen in de vesting aangepast. De hoofdwacht met de karakteristieke soldatenhuisjes krijgt een nieuwe functie als centrale ontvangstruimte, waar horeca, kaartverkoop, museum­winkel en toiletten worden gebundeld.

Ook komt hier een bezoekerscentrum voor het zuiden van de Hollandse Waterlinie met informatie over de geschiedenis, betekenis en functie van de linie en de relatie met de omgeving. Het arsenaal van het slot wordt geschikt gemaakt voor groepsontvangsten, diners, vergaderingen en andere zakelijke bijeenkomsten. In twee bijgebouwen komen extra toiletten, kantoorruimtes en opslagruimte.

De facelift en de uitbreiding van de voorzieningen zijn voorwaarden om het slot op te stoten in de vaart der volken. „Maar de geschiedenis en de prachtige verhalen blijven toch de voornaamste reden om het kasteel te bezoeken”, benadrukt Laroo. „Hugo de Groot blijft ons icoon. Veel mensen komen speciaal voor hem naar het kasteel. Zo staat ook dit voorjaar met allerlei activiteiten in het teken van zijn verhaal. Hugo herleeft op Loevestein.”

Daarnaast zijn er veel andere verhalen die verteld moeten worden. „Loevestein was eeuwen­lang een belangrijke vesting in de Oude en Nieuwe Hollandse Waterlinie en ademt nog steeds de sfeer van een 18e-eeuws soldatendorp.” Met de presentatie van ”1001 bommen en granaten, een explosieve vesting!” wordt de geschiedenis van Loevestein tot leven gebracht. Verspreid over de vesting, de bijgebouwen en het kasteel tonen twintig presentaties samen de 650-jarige geschiedenis van het slot.

Inmiddels zijn vier van die twintig verhalen te zien. In de voormalige soldatenhuisjes kunnen bezoekers kennismaken met vroegere bewoners, onder wie de bange bakker Simon van der Stelt en schoolmeester Jan van Os. „Die is bezig met van alles en nog wat om het hoofd boven water te houden. Hij is zo druk met zijn boerenbedrijf dat hij dagen niet naar school komt en nijdig is als hij tijdens het karnen van de boter gestoord wordt door leerlingen die wel weer eens les willen hebben”, weet Laroo.

En dan het verhaal van Bastiaan Pippeling, ofwel blinde Bastiaan, die van 1847 tot 1887 het voetveer van Woudrichem naar Loevestein bediende. „Hij voer op zijn gehoor, uitsluitend op zijn gehoor. Herkende de stemmen van de soldaten. Ook als ze jaren later weer eens terug­keerden. Ach, er zijn zo veel mooie verhalen. Straks gaat de oude taveerne op de schop. Daar hebben eeuwenlang mensen geleefd. Wie weet wat we er nog vinden. Zo wordt de geschiedenis van Loevestein nog elke dag geschreven.”

De opknapbeurt kost in totaal 8 miljoen euro. Loevestein draagt zelf 1,1 miljoen euro bij. De rest van het geld komt uit fondsen en subsidies. Het werk moet in mei 2013 klaar zijn. In de tussentijd blijft het slot toegankelijk voor publiek.