Albert Heijn had in het eerste kwartaal een marktaandeel van 22,8 procent, tegen 24,7 een jaar eerder. De neergang is dus gestaag. Dat blijkt uit de supermarktmonitor van marktonderzoeksbureau GfK, die vrijdag via derden is verspreid. Ook Laurus (Edah, Konmar, Super De Boer) zag het aandeel fors inkrimpen. Vooral door het afstoten van vestigingspunten zakte het aandeel van Laurus in het tweede kwartaal van 20,8 naar 17,2 procent.

Albert Heijn wil niet reageren op de cijfers. „Wij noemen één keer per jaar marktaandelen,” zegt een woordvoerster. „Dat is bij de presentatie van de jaarcijfers. Wat ik wel wil zeggen, is dat het marktaandeel door het jaar heen aanzienlijk fluctueert. Het vierde kwartaal is traditioneel het beste voor Albert Heijn.”

De grote winnaars in de supermarktwereld zijn Superunie en de goedkope supermarkten Aldi, Lidl en Dirk van den Broek. De inkooporganisatie Superunie levert vooral aan familiebedrijven als Deen en Hoogvliet. Deze organisatie klom van 21,5 procent naar 23,7 procent. De winkels van Dirk van den Broek waren goed voor een stijging in het tweede kwartaal van 6,6 procent naar 7,4 procent. Lidl klom van 2 procent naar 3,9 en de Aldi van 8,5 procent naar 9,9.

In supermarkten gaat jaarlijks voor 25 miljard euro aan boodschappen de deur uit. Elk procentpunt marktaandeel betekent dus een jaarlijkse omzet van 250 miljoen euro. Supermarktdeskundige Gerard Rutte noemt de val van Albert Heijn dramatisch. „Het wordt alleen maar erger. Ze halen nu bepaalde doelen niet en dat kan weer allerlei gevolgen hebben. In geld is het verschil op jaarbasis ongeveer 600 miljoen euro. Dat is heel veel.”

Volgens Rutte heeft Albert Heijn niet alleen last van de economische malaise. „Kleine supermarktketens gaan nationaal opereren. Kijk bijvoorbeeld naar Dirk van den Broek, die overal winkels opent. Of Jumbo, die hetzelfde doet.”

Volgens Rutte zijn klanten niet meer 100 procent trouw aan een keten. „Consumenten geven minder uit en shoppen ook bij andere ketens. Dit is voor Albert Heijn zo erg omdat juist hun klanten extreem trouw waren. Ze geloven nu niet meer dat hun winkel de allerbeste is.”

Rutte is toch optimistisch over de toekomst van Albert Heijn. „Ze proberen hun assortiment aan te passen om toch onderscheidend te zijn. Verder zijn ze bezig met het verlagen van de kosten. Die reductie geven ze weer terug aan de klant.”

Uit het onderzoek van GfK blijkt dat supermarktketen C1000 zich staande heeft weten te houden. Het bedrijf is voor 73 procent in handen van Ahold. Deze keten heeft iets marktaandeel gewonnen. In het tweede kwartaal van 2002 had het bedrijf 14,3 procent van de markt en nu 14,4.

Rutte: „Dat lijkt wel redelijk, maar de keten heeft niet echt kunnen profiteren van de neergang van Albert Heijn en Laurus. En dat is dan weer zwak. De groei die de keten eerst liet zien, kwam vooral door de aankoop van de winkels van A&P.”