Duitse kerken hebben een groot probleem. Verschillende ”Landeskirchen” kunnen gewoonweg geen ambtsdragers vinden, zo blijkt uit een recent onderzoek. In Westfalen bijvoorbeeld worstelt bijna een kwart van de kerken met het probleem. In Rijnland geldt dat voor de helft van alle kerken.

Het probleem is zo urgent dat het hard nodig is om na te denken over een manier waarop gemeenteleden voor ambtelijk werk in de kerk gemotiveerd kunnen worden. Ik ben van mening dat vooral senioren veel voor de kerk kunnen betekenen. Als er een groep in de samenleving is die tijd heeft, zijn het de ouderen.

Een eerste maatregel die inschakeling van senioren mogelijk kan maken, is het aanpassen van de kerkorde. In sommige kerken mogen leden van 75 jaar en ouder volgens de reglementen geen ambt vervullen. Een wijziging moet mogelijk maken dat ook oudere gemeenteleden een ambt kunnen vervullen.

Oude mensen zijn heus niet gek. Oud-president Helmut Schmidt, 93 jaar oud, is nog steeds uitgever bij Die Zeit, het grootste Duitse dagblad. Ook is hij een van de meest geziene gasten op televisie. De uitgever van het tijdschrift Focus, Helmut Markwort, is 75 jaar oud. Het verhindert hem niet om nog dagelijks naar kantoor te gaan.

Kijk ook eens naar de Rooms-Katholieke Kerk. Er zijn legio rooms-katholieke bischoppen van 75 jaar en ouder die nog steeds een ambt vervullen. Je hoort niemand zeggen dat het in de Rooms-Katholieke Kerk slecht gaat vanwege al die oude geestelijken.

Ook in de Evangelische Kirche kenden we dergelijke oude ambtsdragers. Voormalig bisschop van Berlijn-Brandenburg Otto Dibelius legde zijn ambt in 1966 neer. Hij was toen 85 jaar oud. Hij was bisschop sinds 1945. Dibelius was ondanks zijn hoge leeftijd een van de meest invloedrijke bischoppen in de periode na de Tweede Wereldoorlog.

Daarbij komt dat de gemiddelde leeftijdsverwachting de afgelopen decennia fors is gestegen. De huidige generatie ouderen is zowel geestelijk als lichamelijk fitter dan enige generatie ouderen voor hen.

Discriminatie

Veel kerken lijken zich er niet van bewust dat ze met een starre leeftijdsgrens van 75 jaar capabele gemeenteleden uitsluiten en daardoor ouderen discrimineren. Waarom zou een zeventiger of tachtiger niet in staat zijn om ambtelijk werk in de gemeente te verrichten? We zouden ouderen die dergelijke werkzaamheden willen en kunnen verrichten niet onnodig moeten hinderen.

Dergelijke vragen zijn overigens ook te stellen als het gaat om het predikantschap. Waarom moet een predikant van 65 jaar of 67 jaar zo nodig met emeritaat? Als hij lichamelijk en geestelijk nog vitaal is, kan hij zijn dienst toch prima voortzetten?

Het wordt hoog tijd dat kerken op een andere wijze met ouderen omgaan. Het Europees Parlement heeft 2012 uitgeroepen tot het jaar van het actief ouder worden. Het zou een mooi signaal zijn als kerken dit jaar hun huidige praktijk aanpasten.

De auteur (69 jaar) is emeritus predikant van de Evangelische Kirche in Duitsland en voorzitter van de seniorenbond in Bremen. Dit artikel werd eerder deze week gepubliceerd door het Duitse persbureau Idea.