Dr. Govert Buijs: Agapè bron voor vernieuwing
AMSTERDAM – Het christelijke begrip ”agapè” (Grieks voor ”liefde”) is een belangrijke bron voor maatschappelijke vernieuwing, vindt dr. Govert Buijs. Het biedt aanknopingspunten om de „ontzieling” in de samenleving tegen te gaan.
”Agapè” is een uniek Bijbels begrip. Het woord werd gemunt door de Griekse vertalers van de het Oude Testament als weergave van het Hebreeuwse ”ahava”. „Geen enkel Grieks woord paste”, aldus Buijs, die vrijdagmiddag aan de Vrije Universiteit zijn oratie hield als bijzonder hoogleraar politieke filosofie en levensbeschouwing vanwege het Dr. Abraham Kuyperfonds.
Buijs omschrijft agapè als „iemands concrete commitment aan, concrete inzet voor het openbloeien van iemand of iets anders op weg naar gedeelde vreugde (ook en juist wanneer die bloei en daarmee de vreugde bedreigd wordt).” Die inzet begint in de persoonlijke omgeving. De christelijke traditie heeft dat concreet gemaakt in de „werken van barmhartigheid.”
Ook de publieke sfeer is volgens Buijs op te vatten als een „liefdesorde.” Het meest direct is dat zichtbaar in de ”civil society”, het brede veld van maatschappelijke organisaties. Maar ook in de politiek is de agapè een bron van inspiratie. Buijs ziet dat terug in de pogingen sinds de middeleeuwen om een bestuur te vormen dat „rechtsbescherming biedt aan mensen in plaats van hen angst aan te jagen.”
Zelfs bij de vrije markt, vaak gezien als speelplaats van het eigenbelang, speelt de agapè een rol. De markt wordt namelijk mogelijk doordat mensen zich wederzijds kunnen verplaatsen in wat ze nodig hebben.
In de maatschappij kan zomaar een klimaat ontstaan waarin de agapè geen kans meer heeft, waarschuwde Buijs. Toch is er volgens hem onder de oppervlakte in de samenleving waarschijnlijk nog veel „agapeïsch besef” aanwezig. Het is zaak dit reservoir aan te boren. De bijzonder hoogleraar ziet daarvoor aanknopingspunten in onder meer de christelijk-sociale visie van Abraham Kuyper en de rooms-katholieke sociale leer.