Meer dan een op de tien jongeren in Nederland is werkloos. Binnen deze groep heeft de groep kwetsbare jongeren, 5 procent van de jeugd, de grootste kans om niet aan de slag te komen (vaak door een stapeling van problemen).

We staan aan de vooravond van een tweede recessie. Bedrijfsreserves zijn geslonken en er volgen ontslaggolven. Het is zaak dat we in zo’n situatie ervoor zorgen dat de kwetsbare jongeren niet aan de zijlijn komen te staan. Over het algemeen beschikken zij niet over een startkwalificatie. Ook behoren zij vaak tot de groep voortijdig schoolverlaters. Zij zijn onvoldoende in staat om werk, een stageplaats of een opleiding te vinden en deze vervolgens te behouden zonder begeleiding.

Deze categorie jongeren is gebaat bij een grondige begeleiding. Een systematische aanpak op maat waarbij individuele trajectbegeleiders de jongeren begeleiden met als doel het vinden én behouden van werk en/of scholing. Daarnaast moet er aandacht zijn voor de onderliggende problematiek, zoals huisvesting, schuldhulpverlening, vrijetijdsbesteding en een sociaal netwerk.

Work-Wise, een voorloper van stichting 180, heeft jaren ervaring in het trajectmatig begeleiden van deze kwetsbare doelgroep. Professionals, getraind in deze begeleidingssystematiek, begeleiden jaarlijks met behulp van programma’s een duizendtal jongeren. Alle justitiële jeugdinrichtingen en meerdere JeugdzorgPlusinstellingen maken gebruik van deze integrale aanpak, gericht op toeleiding naar arbeid en/of scholing.

Individuele trajectbegeleiders maken een plan op maat voor iedere jongere. De rol van deze programmabegeleider is cruciaal. Hij regisseert en neemt indien nodig contact op met andere hulpverleners. Ook werkgevers en scholen, die een grote rol hebben in de toeleiding naar werk, worden door de trajectbegeleider ontzorgd.

Met middelen van het Actieplan Jeugdwerkloosheid is de Work-Wisesystematiek ook ingezet voor deze jongeren om hen, na vertrek uit de instelling, te begeleiden. Het Actieplan Jeugdwerkloosheid is geïnitieerd door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid met het doel: voorkomen dat jongeren voortijdig van school gaan of structureel werkloos raken.

Vanaf najaar 2010 zijn honderd jongeren in een Work-Wisetraject ingestroomd en begeleid. De trajecten lopen nog, maar duidelijk is dat zes tot negen maanden na de start vrijwel alle jongeren nog steeds werk hebben of op school zitten. De systematische aanpak werpt zijn vruchten af.

Door het wegvallen van de financiering vanuit het actieplan staat de begeleiding nu echter op losse schroeven. Onderhandelingen met andere financiers verlopen niet altijd gemakkelijk.

Het wrangst is dat op korte termijn de integrale aanpak van het traject in de weg staat. Wanneer meerdere partijen een rol spelen, voelt niemand zich verantwoordelijk voor hen. Deze jongeren mogen echter niet het kind van de rekening worden. We moeten daarom nu inzetten op het behalen van een startkwalificatie en het opdoen van werkervaring.

De auteur is directeur van 180, een stichting die zich ten doel stelt de maatschappelijke positie van kwetsbare en risicojongeren te verbeteren.