Een kwartaal eerder zag DSM nog de eerste tekenen van herstel. De eerste positieve signalen hebben zich niet doorgezet, zegt het bedrijf nu. Integendeel, in het tweede kwartaal verslechterden de omstandigheden in de meeste markten waar DSM actief is. In het huidige trimester staan volumes en marges nog verder onder druk.

„Zo leest u dat de autoverkopen aantrekken, maar dat wordt opgevangen uit bestaande voorraden", gaf financieel bestuurder H. van Dalen vrijdag als voorbeeld. „Voor ons is het van belang wanneer de autoproductie zelf stijgt." Pas dan kan DSM weer meer kunststof auto–onderdelen afzetten.

DSM beantwoordt de „Sommerloch", zoals Van Dalen het uitdrukte, met extra kostenbesparingen. Het concern schrapt niet alleen de eerder genoemde vijfhonderd banen, maar sluit ook fabrieken of legt ze tijdelijk „in de mottenballen", in de hoop op betere tijden. De ontslagen komen boven op de honderd arbeidsplaatsen van eerder dit jaar. Het effect van de extra ontslagen blijft in Nederland beperkt, zei Van Dalen. „Het merendeel zal buiten Nederland vallen."

De CNV Bedrijvenbond en De Unie vrezen dat Nederland nog aan de beurt komt bij een volgende reorganisatieronde. „DSM kijkt de hele keten na. Wat ze nu in het buitenland doen, gebeurt uiteindelijk ook in Nederland", aldus CNV–bestuurder A. van Damme. Dit najaar hopen de bonden meer duidelijkheid te krijgen over de situatie voor de circa 8000 DSM–werknemers in Nederland.

Waar precies onderdelen en banen sneuvelen, is DSM nog aan het onderzoeken. Het concern denkt 1 oktober meer duidelijkheid te kunnen geven. Wel weet de onderneming al dat fabrieken al dan niet tijdelijk sluiten bij de farmaciepoot en bij rubberfabrikant DSM Elastomers.

Ondanks de zorgen over de economie, de hoge grondstofprijzen en de zwakke dollar draait DSM nog altijd met winst. Het concern rapporteerde vrijdag over het tweede kwartaal een nettowinst van 68 miljoen euro. Dat was veel lager dan een jaar geleden. Toen leidde de verkoop van de petrochemiedivisie (boekwinst 840 miljoen euro) tot een nettowinst van 1 miljard euro.

Van Dalen vergeleek het cijfer liever met het eerste kwartaal van dit jaar, zonder de petrochemieactiviteiten. Toen kwam de nettowinst uit op 73 miljoen euro. Voor het derde kwartaal denkt Van Dalen dat de winst met meer dan 25 procent zakt ten opzichte van het tweede kwartaal. De laatste drie maanden van het jaar voorziet hij weer een opleving van de verkopen, zonder te zeggen hoeveel resultaat dit kan opleveren.

De omzet van het bedrijf kwam in het afgelopen kwartaal 5 procent lager uit op bijna 1,4 miljard euro. Vooral bij Life Science Products (onder meer voedingsingrediënten) liepen de verkopen terug door een lagere dollar.

DSM is bezig de vitaminepoot van Roche in te lijven. Twee dagen geleden werd bekend dat het concern opnieuw minder hoeft te betalen. De korting is vooral door de lagere dollarkoers opgelopen tot 500 miljoen euro. Ook het tijdvergende onderzoek van de Europese Unie naar de overname was gunstig voor DSM. „Het gaf ons meer tijd om naar de contracten met Roche te kijken." Van Dalen hoopt dat de overname voor oktober rond is. Eerst moeten de autoriteiten in de Verenigde Staten hun goedkeuring geven.

Met de verkoop van de zware petrochemie en de overname van de vitamines heeft DSM de waaier van gewenste activiteiten compleet. Ondanks de economische tegenslag gaat Van Dalen er nog altijd van uit dat de omzet in 2005 10 miljard euro bedraagt, zoals DSM zichzelf heeft verplicht in het programma Vision 2005. Van Dalen plaatste daar een kanttekening bij: „Die 10 miljard is gebaseerd op normale economische omstandigheden. Voor ons is winstgevendheid minstens zo belangrijk. Als wij winstgevender kunnen zijn ten koste van wat extra omzet, dan kies ik daarvoor."