Minister van Buitenlandse Zaken Silvan Shalom was maandag in Brussel voor overleg met zijn EU-ambtgenoten. Tijdens dat beraad pleitte hij voor een grotere betrokkenheid van het gemeenschappelijk Europa bij het zoeken naar oplossingen voor het slepende conflict met de Palestijnen.

Zijn uitlatingen zijn opmerkelijk. Tot nu toe negeerden de Israëliërs de bemoeienis van de EU en deden ze liever uitsluitend zaken met de Verenigde Staten. De Unie is de voornaamste verstrekker van financiële steun aan de Palestijnen en werd door de regering in Jeruzalem altijd met terughoudendheid bejegend.

Shalom sloeg maandag echter een andere toon aan. „Ik ga niet akkoord met de formule die jarenlang heeft bestaan, namelijk dat Israël zonder Europa kan leven en Europa zonder Israël”, benadrukte hij. „Daarom moedig ik de EU aan een sleutelrol te vervullen. En meer dan dat: ik probeer de mensen in mijn omgeving ervan te overtuigen dat er verandering is in de Europese Unie.”

Wat dit laatste betreft drong hij bij zijn gesprekspartners erop aan in de Verenigde Naties „niet automatisch tegen Israël te stemmen.” „Als zij voor een evenwichtigere benadering kiezen, valt het ons gemakkelijker hun meer invloed te geven bij de vredesinspanningen”, verklaarde hij.

Minister Van Ardenne (Ontwikkelingssamenwerking), die bij de vergadering haar collega De Hoop Scheffer van Buitenlandse Zaken verving, constateerde „een doorbraak.” „De Israëliërs zeggen dit soort dingen niet zomaar uit beleefdheid”, analyseerde zij.

Ook de Palestijnse bewindsman Nabil Shaath, met wie de EU-ministers eveneens een ontmoeting hadden, was blij verrast. Hij stelde vast dat de verzoenende toon kennelijk is ingegeven door de wens om de routekaart, het vredesplan van de VS, Europa, Rusland en de VN, te laten slagen.

Overigens blijft de Unie, tegen de zin van Israël en de VS in, zakendoen met de Palestijnse leider Arafat. Van Ardenne hierover: „Wij hechten belang aan contacten met Arafat. Wij denken dat hij geen obstakel is voor het vredesproces, maar dat hij juist kan bijdragen tot een oplossing.”

De Italiaanse premier Berlusconi, die momenteel het voorzitterschap van de EU bekleedt, wekte in juni opschudding onder zijn collega’s toen hij bij een bezoek aan het Midden-Oosten Arafat links liet liggen. De Franse minister De Villepin bestempelde pogingen om Arafat op een zijspoor te rangeren maandag nog eens als „contraproductief.”