Commentaar: Links profiel Spekman risicovol voor PvdA
Een grote verrassing was het woensdag niet. Met een bijna Noord-Koreaanse score van 81,8 procent van de stemmen veroverde PvdA-Kamerlid Spekman het voorzitterschap van zijn partij. Zijn bekendheid als smaakmakend parlementariër zal ongetwijfeld in zijn voordeel hebben gewerkt en zijn concurrenten, Piet Boekhoudt, voorzitter van de PvdA in Groningen, en René Kronenberg, deelgemeentewethouder uit Rotterdam, bij voorbaat kansloos hebben gemaakt.
De steevast in boordloze overhemden of slobbertruien geklede, gewoonlijk ongeschoren Spekman laat over zijn idealen en torenhoge ambities geen twijfel bestaan. Zo wil hij het aantal partijleden opkrikken van 55.000 naar de onwaarschijnlijke hoogte van een slordige 100.000 straks.
Alleen al deze doelstelling verraadt dat Spekman een idealist is van het zuiverste water. Zijn positie op de links-rechtsas laat niets te raden over. De partij moet duidelijker, socialer en linkser.
De vraag is welke politieke betekenis aan zijn verkiezing toegekend moet worden. Dat ze bij de SP uit concurrentieoverwegingen liever een andere, wat rechtser georiënteerde sociaal-democraat aan het roer van de PvdA hadden gezien, betekent nog niet dat de keuze voor Spekman door een PvdA-bril bezien in het huidige tijdsgewricht de meest verstandige is.
Integendeel. Spekmans verslagen mededinger Kronenberg zei het de achterliggende weken zo: „Spekman is links, SP’ers noemen hem hun zestiende SP’er in de Kamer. Daar is niks mis mee, maar dat is niet het juiste profiel voor een PvdA-voorzitter.” Voor die stellingname valt veel te zeggen.
Met Spekman aan het roer kan de PvdA inderdaad voluit de electorale strijd aangaan met de SP. Maar het is de vraag of er op de linkerflank, waar het de laatste jaren tamelijk druk is, veel te winnen valt. De kiezers die de SP de achterliggende jaren van de PvdA afsnoepte, zullen zich niet gemakkelijk laten verleiden tot terugkeer. Zeker niet nu de populaire en aimabele Roemer bij de radicale socialisten de kar trekt.
En omgekeerd kan vastgesteld worden dat het in de politiek, nu VVD en CDA zich steeds meer naar rechts hebben bewogen, op het middenveld stil is geworden. Het is niet gewaagd te veronderstellen dat juist daar nu voor de PvdA kansen liggen, kansen die minder makkelijk benut kunnen worden als de partij onder leiding van Spekman naar links wordt getrokken.
Maar zijn er dan geen mogelijkheden voor een linkse coalitie? Een linkse meerderheid is er in Nederland nog nooit geweest. Ook Den Uyl had in zijn kabinet confessionelen nodig. Anno 2011 is een linkse politieke meerderheid verder weg dan ooit.
Wil de PvdA binnenkort weer op het pluche terechtkomen, dan lijkt positie kiezen als een typische middenpartij én toenadering zoeken tot die andere voormalige middenpartij, het CDA, de meest kansrijke route. De grote uitdaging voor Spekman is daarom om, zonder verloochening van zijn eigen idealen, de wat rechtsere krachten binnen zijn partij niet van zich te vervreemden en de PvdA, net als destijds Kok en Bos deden, te blijven neerzetten als een brede volkspartij.
