Dat betekent dat de regels voor de bijstand fors zullen worden aangescherpt. Centraal in de plannen van De Krom staat dat iedereen die kan werken, ook moet werken.

„Een uitkering is het laatste, tijdelijke vangnet”, benadrukte de VVD-bewindsman gisteren in de Senaat. „In de bijstand zitten is geen kwestie van kiezen. Als er werk is, dan ga je dat gewoon doen. En de meeste mensen kunnen aan het werk. Ik kan het niet uitleggen dat een gezin met meerdere uitkeringen meer verdient dan de werkende buren.”

De nieuwe richtlijn gaat al in per 1 januari 2012, dus over elf dagen – dit tot ongenoegen van onder meer de gemeenten, die stellen onvoldoende tijd te hebben voor de invoering.

De plannen, die een besparing van 54 miljoen euro moeten opleveren, behelzen onder meer dat het recht op een uitkering voor meerderjarige inwonende kinderen wordt afgeschaft en dat er een zogenoemde huishoudtoets komt op het inkomen van alle gezinsleden.

In een bericht aan zijn inwoners gaf de gemeente Meppel dinsdag in een voorbeeld aan wat daarvan de gevolgen kunnen zijn voor „gezin Fransen”, bestaand uit vader, moeder en zoon Tjeerd van 22 jaar.

„De ouders ontvangen een bijstandsuitkering voor gehuwden. Tjeerd woont thuis en werkt in de bouw. Hij verdient 1800 euro netto in de maand. In de situatie vanaf 1 januari 2012 telt het inkomen van Tjeerd volledig mee bij het gezinsinkomen. Dit betekent dat zijn inkomen voorkomt dat het gezin in aanmerking komt voor een uitkering, maar ook dat andere vormen van inkomensondersteuning niet langer mogelijk zijn. Het inkomen van Tjeerd ligt immers boven het sociale minimum.”

Omdat de plannen een forse inkomensachteruitgang kunnen betekenen voor gezinnen die nu bijstand ontvangen –De Krom erkende dinsdag dat dit kan oplopen tot een achteruitgang van 40 procent–, was de kritiek van de oppositie dinsdag niet mals. De SP sprak van een „ongepaste ondermijning van de solidariteit in de samenleving.”

Eerder had ook de Raad van State zich al kritisch uitgelaten over de plannen met de bijstand. Volgens de Raad kan de introductie van de huishoudtoets voor jongeren met ouders in de bijstand ontmoedigend werken bij het zoeken naar een baan. Ook kan er volgens de Raad van de huishoudtoets een prikkel uitgaan om de „familiaire samenlevingsverbanden” te verbreken, omdat jongeren ervoor kunnen kiezen eerder het ouderlijk huis te verlaten.

De Krom wuifde de kritiek dinsdag weg door „terug te gaan naar de vraag waar we steeds naar terug zullen moeten keren: Waarom werken de ouders niet? Dat is het thema. Ik wil hen aan het werk krijgen.”

Kritiek was er ook op het ontbreken van SGP-senator Holdijk tijdens het debat. Senatoren van de PvdA, GroenLinks, 50Plus en OSF vonden dat de SGP’er gezien zijn „doorslaggevende stem” (de wet werd aangenomen met 38 stemmen voor en 37 tegen) aan het debat had deel moeten nemen.

„Wij kunnen hier debatteren wat we willen, maar weten nu al dat aan het einde van de avond de wet met 38 stemmen zal worden aangenomen. Het is net alsof je een voetbalwedstrijd speelt en je heel erg je best doet, maar al in de kleedkamer besloten is dat je verliest met 3–0”, verwoordde senator Thissen (GroenLinks) zijn gevoel. Nagel (50Plus) sprak van „minachting door de SGP van het parlement en kiezers.”

Holdijk liet desgevraagd weten het debat aan zich voorbij te hebben laten gaan omdat er gelijktijdig aan de plenaire vergadering over de bijstand ook commissievergaderingen waren over onder meer binnenlandse zaken en justitie. „Ik moest als eenmansfractie dus wel érgens verzaken”, aldus Holdijk

In een korte stemverklaring liet de SGP-senator dinsdagavond verder weten dat aan zijn, volgens de oppositie „doorslaggevende” stem „geen grotere betekenis toegekend mag worden dan aan die van ieder ander lid in deze Kamer.”