Ds. Van den Bergh had een moeder die voor zijn geboorte wist dat haar kind de Heere als predikant zou dienen. Het geldt voor verschillenden uit zijn generatie. Wat hij van haar zag over de verhoring van het gebed, is zijn leven lang meegegaan. Het gezelschaps­leven kende hij eveneens uit zijn jeugd. Hij heeft er de vromen gehoord. Maar zou hij vanwege die ervaring later zo liefdevol over de Hervormde Kerk spreken?

Ds. Van den Bergh diende de hervormde gemeenten van Polsbroek en Vlist, Oud-Beijerland, Katwijk aan Zee, Rotterdam-Zuid en Barneveld, waarna hij als emeritus nog vijf jaar in Noordwijk aan Zee werkte. In die gemeenten klopte voor hem het hart. Hij was een pastor wiens naam zijn opvolgers nog vaak hoorden noemen, een vaderfiguur. Binnen de gemeente was de kansel voor hem dé plaats. Diverse keren vergeleek hij de prediker met de arend op zijn nest die zijn jongen, de hoorders, ertoe opwekt mee te vliegen op de vleugels van het Woord.

Zijn zicht op de gemeente is nog altijd actueel, en ook corrigerend in onze tijd. „De gemeente is er niet voor ons, maar wij mogen er zijn voor de gemeente.” Die houding verdraagt zich niet met het zoeken van een gemeente waarin je je thuis voelt. In zijn werk in de gemeenten wist ds. Van den Bergh zich gedragen door de trouw van God, zichtbaar in Zijn verbond. In 1988 zei hij bij de opening van de predikanten­contio van de Gereformeerde Bond: „Wie aan dat verbond denkt, op weg naar de preekstoel, krijgt goede moed.”

GB-voorzitter

In 1986 werd ds. Van den Bergh voorzitter van de Gereformeerde Bond. Hij maakte toen al acht jaar deel uit van het bestuur. Hij zocht die taak zelf niet, om zoals hij het zei, „leiding te geven aan de beweging van de Gereformeerde Bond.” Toen hij negen jaar later terugtrad, werd zijn voorzitterschap omschreven als voorzichtig, rechtvaardig, mild, zakelijk en nuchter. De dragende grond van dit werk was dat de kerk hem ter harte ging, door hem getypeerd als „een gave van de Heilige Geest, waarin geslachten behouden en bewaard bleven.”

Over de kerk kon ds. Van den Bergh zich verwonderen. Ze had te maken met de goedheid van God, met het wonder van Zijn geduld. Daarom zocht hij met name tijdens de opening van de predikantencontio en van de jaarvergadering –twee momenten per jaar om zich publiek te uiten– vanuit kritische liefde het goede voor de kerk.

Bij het leven en werken vanuit de Schrift ging het hem om een levende band met de belijdenis voor alle gemeenten. Ooit zei hij dat de kerk in de NGB belijdt wat zij gelooft, in de catechismus onderwijst wat zij gelooft en in Dordt bestrijdt wat haar geloven weerspreekt.

Grondwoorden

Zo heeft ds. Van den Bergh in de kerk gestaan, ook in haar breedte in de stad. Van zijn toenmalige plaatselijke collega ds. G. Boer had hij in Katwijk geleerd te blijven op de plaats waar je geroepen was. Dat bepaalde zijn positie op 1 mei 2004, al noemde hij de kerkscheuring de zwartste dag in zijn ambtelijke leven. Het kan niet anders als ”Aanschouw het verbond” de woorden zijn die zijn voorzitterschap kenmerken. Zijn heengaan bepaalt ons opnieuw bij de grondwoorden die hij gesproken heeft: verbond, kerk, prediking, belijdenis, ambt – woorden die elke nieuwe generatie mag leren spellen.

Tot slot woorden waarmee ds. Van den Bergh ooit een toespraak afsloot: „Een dominee wordt alleen zalig achter zijn Koning aan. Het grootste wonder van een dienaar zal zijn als hij aan het einde van zijn leven mag zeggen: Door de genade Gods ben ik dat ik ben en Zijn genade aan mij bewezen is niet ijdel geweest.”