Groot Europeaan Vaclav Havel overleden
PRAAG (ANP) – Vaclav Havel, schrijver, dissident en oud-president van Tsjechoslowakije en Tsjechië, is op 75-jarige leeftijd overleden. Hij was een sleutelfiguur bij de omwentelingen in Europa rond 1990, die de val van het communisme en het einde van de Koude Oorlog betekenden.
Havel stierf zondag na een lange ziekte in zijn huis in Hradecek, terwijl zijn vrouw en een aantal kloosterzusters bij hem waakten. De kettingroker onderging in 1996 een operatie wegens longkanker en had problemen met de luchtwegen.
De van oorsprong dichter en toneelschrijver behoorde in 1977 tot de ondertekenaars van Charta ’77, een manifest waarin dissidenten opkwamen voor de vrijheid van meningsuiting en democratie in Tsjechoslowakije. Hij belandde daardoor in de gevangenis.
In 1989 gaf Havel gestalte aan de zogeheten Fluwelen Revolutie in het toen nog communistische Tsjechoslowakije. In hetzelfde jaar werd hij president. Toen Tsjechië en Slowakije op 1 januari 1993 uit elkaar gingen, werd hij president van Tsjechië. Hij legde die functie in 2003 neer.
Havel bleef zichzelf tijdens zijn jarenlange presidentschap vooral zien als dichter en toneelschrijver, die van staatszaken geen kaas had gegeten. Hij bracht kleur aan de politiek door naast staatslieden ook internationaal vermaarde artiesten als Bob Dylan en Frank Zappa uit te nodigen.
Politici wereldwijd spraken zondag vol lof over Havel. Zijn opvolger als Tsjechisch president, Vaclav Klaus, zei dat Havel het symbool van de moderne Tsjechische staat is geworden. Premier Mark Rutte zei over Havel „dat een mens echt het verschil kan maken” en „dat dictaturen niet onaantastbaar zijn.”
De Duitse bondskanselier Angela Merkel prees Havel als een man aan wie de Duitsers veel te danken hebben. Hans-Dietrich Genscher die als Duitse minister van Buitenlandse Zaken (1974 -1992) een cruciale rol heeft gespeeld bij de ondergang van communistische regimes in Centraal- en Oost-Europa zei dat „Europa armer is geworden, een groot Europeaan en humanist is heengegaan.” De Amerikaanse president Barack Obama noemde Havel een inspirator.
Havel, die uit een familie stamde die van de communisten het stempel klassenvijand kreeg, herkende zich niet in zijn heldenstatus. „Men ziet mij als sterk mens, als iemand die veel weerstand heeft. Ik moet glimlachen als ik aan die reputatie denk. Want eigenlijk komen mijn moed en doorzettingsvermogen voort uit angst tegenover mijn eigen geweten dat me kwelt als ik faal of lijk te falen”, zei hij eens.
Lees hier een artikel van prof. dr. Hans Renner over het afscheid van Havel van de politiek
