Buitenland

Jom Kippoer, dag van verootmoediging

De radio- en televisiezenders vallen stil op de meest bijzondere dag van het jaar in Israël, de deuren van de restaurants, cafés en bioscopen blijven op slot. Het is de enige dag in het jaar waarop ook de luchthaven geheel plat gaat en op de straten in de steden en dorpen spelen kinderen met fiets en skateboard. Dit jaar, het Joodse jaar 5764, valt Jom Kippoer op 6 oktober.

Alfred Muller
21 July 2003 11:59Gewijzigd op 14 November 2020 00:26
Jeruzalem - Het centrum van Jeruzalem met bijna verlaten straten, zoals ook op de sabbat en op Jom Kippoer. - Foto Yulia Mestechkin
Jeruzalem - Het centrum van Jeruzalem met bijna verlaten straten, zoals ook op de sabbat en op Jom Kippoer. - Foto Yulia Mestechkin

Vrijwel niemand werkt. Alleen de vrouwen en mannen op de wit-rode ambulances werken op deze dag hard, want er vallen relatief veel mensen flauw. In de ziekenhuizen bevindt zich echter een kleine staf, net voldoende voor de noodgevallen.

Het betreft Jom Kippoer, de grote vastendag waarop de Schepper zich met de mensenkinderen verzoent. De dag is het volk Israël opgedragen in Numeri 29:7, waar gesproken wordt over een heilige samenkomst waarbij de mensen zich verootmoedigen. En bij de verootmoediging hoort het vasten. Volgens een opiniepeiling doet 70 procent van de Israëlische Joden aan het vasten mee.

Deze sobere dag begint voor zonsondergang en eindigt na zonsondergang. Het is de tiende dag in de maand Tishri. Maar het leven komt al om een uur of twee ’s middags tot stilstand, want de Israëliërs moeten zich van hun werk naar huis kunnen spoeden en thuis zich nog vol kunnen stoppen.

Als de avond valt, treden duizenden mensen in witte kleding naar de synagogen. Natuurlijk bevinden zich bij de deuren de bewakers, want de angst voor een terreuraanslag speelt altijd mee. Ook velen die anders de gebedenboeken nooit openslaan, wandelen nu naar de huizen van gebed. In Jeruzalem bidden duizenden bovendien bij het residu van de tempel, de Westelijke Muur.

De volgende ochtend bidden ze weer. In totaal zijn er vijf diensten. Velen blijven vrijwel de hele dag in de synagogen. De laatste dienst is de ”Neila” (”het sluiten van de poorten” - het moment waarop het oordeel wordt geveld). Deze bijeenkomst wordt afgerond met het blazen op de ramshoorn. De mensen hebben zich spiritueel uitgestrekt tijdens deze lange dag, ze mogen weer naar huis en weer eten en drinken.

Met het einde van de dag is de periode van de Yamim Nora’im (verschrikkelijke dagen) afgesloten. Deze periode begint met Rosh Hashana -de dag waarop de Almachtige de mensen beoordeelt- en eindigt met deze dag: de dag waarop Hij het oordeel velt.

Het doel van Jom Kippoer is Joden dichter bij God te brengen. Het is de dag waarop de zonden worden verzoend. Het vasten, het zich niet baden en het zich onthouden van seksueel verkeer behoort bij de verootmoediging. Eigenlijk mag het dragen van leren schoenen ook niet. Kinderen hoeven aan het vasten niet mee te doen, maar als het een deel van de dag lukt om niets aan de lippen te zetten, is dat een mooie voorbereiding op later.

Ook de vrouwen die in barensweeën verkeren of net de bevalling achter de rug hebben zijn van de plicht ontheven. Zieken kunnen bij de arts of bij de rabbijn advies vragen wat ze moeten doen. Vooral het niet drinken is moeilijk. Jom Kippoer valt in september of oktober en de zon stuwt de temperaturen makkelijk tot 30 graden op.

Jom Kippoer is niet de enige moeilijke dag in het jaar. Ook zwaar valt Jom Zikaron, de herdenkingsdag voor de gevallen militairen. Deze dag valt in het voorjaar, precies een week na de Jom Shoah, de dag waarop Israël de slachtoffers van de holocaust herdenkt.

Steeds meer Israëliërs hebben een familielid of vriend verloren bij het al tientallen jaren durende conflict met de Arabieren. Op Jom Zikaron komt het verkeer en het werk niet tot stilstand, behalve tijdens de twee minuten waarop de sirenes klinken. Nabestaanden wonen dan ceremonies bij op de begraafplaatsen en ze leggen daar bloemen op de graven van hun geliefden.

Israël kent overigens elke week een bijzondere dag. Dat is de koningin der dagen, oftewel de sabbat. De politie zet de orthodoxe wijken af met hekken, zodat niet-religieuzen daar niet abusievelijk in kunnen rijden. Voor de orthodoxen is het een dag waarop ze driemaal de synagogen bezoeken en zich onthouden van alle arbeid. Ook voor de niet-orthodoxen is het de dag waarop ze kunnen uitrusten, maar velen maken ook uitstapjes naar park, familie, strand en disco.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer