Een mak schaap was de Eerste Kamer deze week in elk geval niet. Het is bepaald spectaculair te noemen dat, waar in de Tweede Kamer 116 (!) leden voor het initiatiefwetsvoorstel van mevrouw Thieme stemden en slechts dertig tegen, aan de overkant van het Binnenhof nog slechts enkele fracties (PvdD, PVV, 50Plus en OSF) de wet onvoorwaardelijk steunden. Een volstrekte omkering van de krachtsverhoudingen!

Het is echter onjuist hieruit de conclusie te trekken dat de Senaat zich dús vergaloppeerde of haar boekje te buiten ging. Het omgekeerde is het geval: de Eerste Kamer deed precies wat zij behoort te doen en waarvoor zij ooit in het leven is geroepen, namelijk kritisch reflecteren op wetsvoorstellen vanuit een juridische en uitvoeringstechnische invalshoek.

Maar is het dan niet gek en onverkoopbaar dat partijen als PvdA en D66 in de Senaat tegen het initiatief over onverdoofd ritueel slachten stemden, met als belangrijk argument dat zij geen enkel heil zagen in een amendement dat door hun eigen partijgenoten in de Tweede Kamer in de wet was gefietst? Nee, helemaal niet. Dit laat juist prachtig zien wat het verschil is tussen de Eerste en de Tweede Kamer. De een kijkt met een voornamelijk politieke, de ander met een hoofdzakelijk wetstechnische bril naar wetten. Vandaar dat het uiteindelijke oordeel kan verschillen.

Er is toch ook niets geks of onbegrijpelijks aan als een jongen een trendy, fraai ogende fiets koopt, maar zijn vader, die op de bouwtechnische kwaliteit let, het vehikel afkeurt en terugbrengt naar de winkel? Beiden keken op een verschillende manier naar dezelfde fiets.

Dat de Eerste Kamer primair let op wetstechnische aspecten, betekent overigens niet dat aan de overkant van het Binnenhof politieke afwegingen geen enkele rol spelen. Zó zwart-wit liggen de zaken niet.

Neem bijvoorbeeld het geharnaste verzet van de PvdA-Senaatsfractie deze week tegen de initiatiefwet-Thieme. De bezwaren die woordvoerder Schrijver naar voren bracht waren typisch des Eerste Kamers: het wetsvoorstel rammelt juridisch, bevat een disproportionele maatregel en staat op gespannen voet met de vrijheid van godsdienst.

Maar dat neemt niet weg dat voor de PvdA óók politieke motieven een rol speelden. Het verzet tegen de slachtwet uit brede kringen van de samenleving, waaronder de voor de PvdA zo belangrijke moslims, is voor de standpuntbepaling van de Senaatsfractie ongetwijfeld van groot gewicht geweest.

Waar sprake is van politiek spel, is meestal sprake van winnaars en verliezers. De duidelijkste winnaar was deze week CDA-staatssecretaris Bleker. Rond twaalven dinsdagnacht verraste hij Thieme door concreet op te sommen wat hij in een eventueel met joodse en islamitische slachters te sluiten convenant allemaal zou kunnen opnemen: verplichte opleidingen en certificering, scherpere controle, beter toezicht. Het bood de critici van de wet net díe concrete uitweg waarop zij wachtten en net dát laatste argument waarmee zij de dierenbeschermers in eigen gelederen fier tegemoet konden treden.

Bleker kwam, zag en overwon, en dat door een kordaat optreden in de laatste minuten van de wedstrijd. Met een vondst die naadloos past in de aloude CDA-filosofie van respect tonen voor het maatschappelijk middenveld, namelijk een te sluiten convenant.

Verliezer was PvdD-aanvoerster Thieme die, na jaren ploeteren op dit initiatief, het alsnog ter elfder ure geslacht zag worden. Nu ja, verliezer? Ook voor haar zijn er winstpunten te ontdekken. Heeft Thieme haar partij niet ooit zelf een „bewustwordingspartij” genoemd? Aan de algemene bewustwording van het lijden van dieren tijdens de slacht, of het nu ritueel of regulier is, hebben de debatten over haar wet onmiskenbaar bijgedragen. En als het convenant dat Bleker met de sector sluit ook maar iets om het lijf heeft, wordt het leed van dieren tijdens de slacht bovendien straks feitelijk ingeperkt. Wat wil je als leider van een partijtje van twee zetels nog meer?