Een commissie van vijf wetenschappers onder leiding van oud-minister Wim Deetman (CDA) heeft vanaf vorig jaar augustus onderzoek gedaan naar seksueel misbruik van minderjarigen binnen rooms-katholieke instellingen van 1945 tot 2010.

De zaak kwam in februari vorig jaar op gang. NRC Handelsblad en de Wereldomroep kwamen toen met een verhaal over misbruik door paters salesianen in een jongensinternaat Don Rua in ’s Heerenberg in de jaren zestig van de vorige eeuw. Volgens de NRC is van de 60 paters en broeders die daar destijds werkten, 28 procent aangewezen als dader. Ruim 40 oud-leerlingen meldden zich als slachtoffer.

Het nieuwsitem veroorzaakte een domino-effect. Ook andere slachtoffers vertelden hun levensverhaal van fysiek en seksueel misbruik binnen rooms-katholieke instellingen. Ze legden massaal getuigenis af bij het meldpunt Hulp & Recht. Ook media ontvingen meldingen van misbruik. Bij elkaar opgeteld kwamen er uiteindelijk ruim 2111 meldingen binnen bij het meldpunt. Daarvan leidden 638 tot een officiële aanklacht.

De commissie onderzocht die meldingen en deed uitvoerig archiefonderzoek in bisdommen en bij religieuze orden en congregaties. Daarnaast hield de onderzoekscommissie een grootschalige enquête en een internationaal literatuuronderzoek en sprak zij met tal van huidige en vroegere bestuurders in de kerk.

De commissie riep niet alleen slachtoffers, maar ook daders op zich te melden. In februari beschikte de commissie over een lijst met 1000 namen, inclusief dubbeltellingen. Hoeveel daders zich bij de commissie bekend hebben gemaakt, wordt vrijdag duidelijk.

Wekelijks verwerkt een klachtencommissie onder leiding van Wiel Stevens, oud-president van het gerechtshof in Den Bosch, acht à negen aanklachten. Daarbij worden klachten over vermeende daders die nog leven, als eerste afgehandeld.

Na het verschijnen van het eindrapport houdt de commissie-Deetman op te bestaan. Voor slachtoffers is er inmiddels een compensatieregeling. Hoeveel ze kunnen krijgen, is afhankelijk van de ernst van het misbruik en varieert van 5000 euro tot een ton.

Overzicht misbruik Rooms-Katholieke Kerk

Vrijdag komt er duidelijkheid over de schaal van seksueel misbruik binnen de Rooms-Katholieke Kerk (RKK) in Nederland. Dan presenteert de commissie onder leiding van oud-minister Wim Deetman (CDA) haar eindrapport. Hieronder een overzicht van persbureau ANP.

26 februari 2010: NRC Handelsblad en de Wereldomroep maken bekend dat in de jaren zestig zeker drie kinderen zijn misbruikt door paters van de congregatie van Salesianen van Don Bosco in het jongensinternaat Don Rua in ’s Heerenberg. Het bericht brengt een stroom aan meldingen bij het meldpunt Hulp & Recht van de Rooms-Katholieke Kerk op gang.

9 maart 2010: De Nederlandse bisschoppenconferentie en de Konferentie Nederlandse Religieuzen (KNR) besluiten tot een onderzoek. Deetman kijkt samen met vijf wetenschappers naar seksueel misbruik van minderjarigen binnen rooms-katholieke instellingen tussen 1945-2010.

9 december 2010: De commissie wil zo snel mogelijk af van Hulp & Recht, zoals het nu functioneert. Het meldpunt kon het aantal meldingen niet aan, toen dat tussen maart en december explosief toenam. Een paar dagen later lieten de bisschoppen en de KNR weten het meldpunt te hervormen.

17 februari 2011: Deetman beschikt over een lijst van daders die richting 1000 gaat. In totaal zijn er meer dan 2000 meldingen binnengekomen.

6 april 2011: Teleurstelling heerst over de reorganisatie van Hulp & Recht. Een commissie die schoon schip moet maken, is volgens een koepel voor slachtoffers (Klokk) te nauw betrokken bij de kerk.

24 juni 2011: Hulp & Recht wordt zoals aanbevolen vervangen. Slachtoffers kunnen terecht bij een niet-kerkelijk meldpunt voor seksueel misbruik, onder voorzitterschap van professor en psychotherapeut Wim Wolters.

8 november: De commissie-Deetman is nog niet tevreden over de werkwijze bij meldingen. De commissie pleit voor een zichtbaar en toegankelijk meldpunt bij drie organisaties: Slachtofferhulp Nederland, het meldpunt van Wolters en Klokk. Ook moet een van de bisschoppen aanspreekpunt worden voor slachtoffers.

Lees meer in ons dossier over misbruik in de Rooms-Katholieke Kerk.