Bij twee opeenvolgende kwartalen van krimp is er sprake van een recessie.

Volgens het planbureau zal de krimp van de economie volgend jaar 0,5 procent bedragen. Pas in de tweede helft van 2012 volgt enig herstel.

Het begrotingstekort van de overheid loopt dit jaar naar verwachting op tot 4,6 procent van het bruto binnenlands product. Volgend jaar is er sprake van een begrotingstekort van 4,1 procent.

De nieuwe cijfers zijn een verslechtering van de vorige verwachtingen van het CPB bij Prinsjesdag. Toen gingen de rekenmeesters nog uit van een begrotingstekort van 4,2 procent in 2011 en 2,9 procent in 2012.

Als het begrotingstekort volgend jaar inderdaad uitkomt op 4,1 procent, is het tekort meer dan 1 procentpunt hoger dan de zogenoemde ’signaalmarge’ van het kabinet. Oorspronkelijk ging het kabinet uit van een tekort van 2,7 procent en nam ruimte omhoog tot maximaal 3,7 procent.

Maar of extra maatregelen nodig zijn en hoeveel moet worden bespaard naast het huidige pakket van 18 miljard euro, wordt in februari volgend jaar bepaald. Dan komt het CPB wederom met nieuwe cijfers, maar dan ook over de jaren na 2012.

Het CPB verwacht dat volgend jaar gemiddeld 475.000 mensen werkloos zijn, 90.000 meer dan in 2011. Het werkloosheidscijfer loopt daarmee op van 4,5 naar 5,25 procent. In 2012 zal de koopkracht voor het derde achtereenvolgende jaar dalen: met 1,25 procent. Dat is een kwartprocentpunt meer dan bij de vorige prognose.

Reacties

Mark Harbers, Tweede Kamerlid VVD: „Dit is geen grote schok. De boodschap van het CPB is in lijn met de verwachting. Het zou eerder wereldnieuws zijn geweest als er alleen maar positieve berichten zouden zijn geweest. We weten sinds Prinsjesdag dat het somber is en dat we de tanden met z’n allen op elkaar moeten zetten. We hebben in de coalitie hele goede afspraken. Dat betekent dat je niet op ieder moment acuut in de stress moet schieten. Dat geeft rust in de economie. In het voorjaar zijn er nieuwe ramingen en dat is het moment om de balans op te maken.”

Ronald Plasterk, Tweede Kamerlid PvdA: „Laat alsjeblieft de Nederlandse overheid de crisis nu niet verdiepen door op korte termijn hard te gaan bezuinigen. Het is beter om met hervormingen, bijvoorbeeld bij de hypotheekrenteaftrek, de arbeidsmarkt of het onderwijs, voor de langere termijn de economie houdbaar te maken.”

Elly Blanksma, Tweede Kamerlid CDA: „Nederland wordt hard geraakt door de crisis in Europa. De cijfers van het CPB bevestigen dit. We leven in moeilijke economische tijden. De berichten zijn niet nieuw, wel ernstig. De eurocrisis zal voortvarend moeten worden aangepakt. Herstel van vertrouwen is essentieel. Daarnaast zullen we hard moeten werken aan versterking van onze eigen economie.”

Ewout Irrgang, Tweede Kamerlid SP: „Deze cijfers geven nog meer reden om juist nu niet extra te gaan bezuinigen. We zitten al in een recessie, met extra bezuinigingen wordt die alleen maar groter en zwaarder. Daar komt bij dat landen als Nederland en Duitsland als enige in staat zijn om de Europese economie weer aan de gang te krijgen door te stimuleren. Het economisch herstel zal toch ergens vandaan moeten komen.”

Wouter Koolmees, Tweede Kamerlid D66: „Het kabinet beloofde het gat in de begroting aan te pakken, wanneer het gat 1 procent groter werd dan beloofd. Voor 2012 voorspelt het CPB nu een gat in de begroting van 24 miljard euro, ruim meer dan de beloofde 18 miljard. Het kabinet mag de rekening niet doorschuiven naar de volgende generatie. Daarom zal D66 de VVD aan de belofte houden de overheidsfinanciën op orde te brengen.”

De Rabobank voorziet dat het kabinet ergens tussen de 5 tot 10 miljard euro extra moet bezuinigen op basis van de laatste cijfers van het Centraal Planbureau (CPB). Dat liet Rabo-econoom Hans Stegeman dinsdag weten. De meest voor de hand liggende oplossing is volgens hem een verschuiving van de lasten naar de burgers. Maar daardoor gaat de koopkracht wel verder achteruit, aldus Stegeman.

Hoofdeconoom Charles Kalshoven van ING: „De cijfers betekenen dat het kabinet grofweg 2 miljard euro extra moet bezuinigen.” ING had een krimp van 0,2 procent becijferd voor volgend jaar. „Het is duidelijk dat we nu al in een recessie zitten. De eerste helft van volgend jaar zal ook nog slecht zijn”, aldus Kalshoven. De oorzaak ligt volgens hem bij de aanhoudende slechte macro-economische omstandigheden en het gebrek aan vertrouwen bij het bedrijfsleven en consumenten. De economische neergang zal volgend jaar het meest zichtbaar zijn op de arbeidsmarkt. „De werkloosheid heeft nu al de piek van de vorige recessie bereikt”, aldus de ING-econoom. Kalshoven voorziet dat de werkloosheid in 2012 oploopt van 5,4 procent dit jaar tot 6,3 procent.