De Luxemburgse premier Jean-Claude Juncker, tevens voorzitter van de eurogroep, reageerde fel op de bekendmaking van S&P maandagavond laat. Hij noemde het oordeel van S&P oneerlijk en overdreven en wees op de maatregelen die Europa al neemt om de schuldencrisis te beteugelen.

Juncker vermoedt, gezien de timing vlak voor een cruciale eurotop later in de week, dat S&P druk wil uitoefenen op de Europese leiders. Ook de Oostenrijkse centralebankpresident Ewald Nowotny zei dat de kredietbeoordelaar politiek bedrijft, en noemde dat „ongewenst.”

De Duitse minister van Financiën Wolfgang Schauble zei de waarschuwing juist te beschouwen als best denkbare motivatie voor de komende eurotop. ,Ik kan niets effectievers bedenken dan dit’, zei hij.

Volgens de Franse minister van Buitenlandse Zaken Alain Juppé ligt het antwoord op alle vragen die S&P heeft, in het plan voor een nieuw Europees verdrag waarover zijn land en Duitsland het maandag eens werden. De twee grootste eurolanden willen onder meer strengere begrotingsregels en automatische sancties voor overtreders.

De topanalist van S&P op het gebied van Europees staatspapier, Moritz Kraemer, verdedigde het besluit van de kredietbeoordelaar voor de Duitse radio. Hij zei dat de risico’s die investeerders lopen door de schuldencrisis, de komende tijd flink dreigen op te lopen.

Vijf vragen over kredietbeoordelaars

RIJSWIJK (ANP) – Kredietbeoordelaars, waarvan de Amerikaanse bedrijven Standard & Poor’s, Moody’s en Fitch de belangrijkste zijn, spelen een sleutelrol in het financiële systeem. Geen bedrijf kan geld lenen, spaargeld aantrekken of obligaties uitgeven zonder dat het een keurmerk van kredietwaardigheid (rating) heeft van een of meer van deze instellingen. Vijf vragen over het werk van deze financiële keurmeesters:

Wat is een rating precies?

Een rating is een soort keurmerk dat aangeeft hoe groot de kans is dat een land, bedrijf of instelling het geld dat een belegger of spaarder inlegt, weer terug kan betalen. De beoordeling helpt een belegger of spaarder een afweging te maken tussen het rendement op zijn investering en de risico’s. Ratings lopen bij de meeste bureaus uiteen van AAA of triple-A (zeer betrouwbaar) tot D (zeer onbetrouwbaar). Hoe lager de beoordeling, hoe meer rente moet worden betaald op leningen.

Wie betaalt daarvoor?

Hoewel vooral investeerders gebruikmaken van de diensten van kredietbeoordelaars, betalen zij niet de rekening. Dat doen in de meeste gevallen de beoordeelde instellingen zelf, wat bij critici vragen oproept over de onafhankelijkheid en betrouwbaarheid. Landen betalen niet voor het bepalen van hun kredietstatus.

Hoe betrouwbaar zijn die ratings?

Daarover zijn de meningen verdeeld. In 2003 ging de Amerikaanse energiereus Enron ondanks een vrijwel smetteloze kredietstatus failliet. Drie jaar geleden gebeurde hetzelfde met de eveneens Amerikaanse zakenbank Lehman Brothers en met de IJslandse banken Landsbanki en Kaupthing. Zij werden slachtoffer van een kredietcrisis die zijn oorsprong vond in de handel in pakketten rommelhypotheken, die eveneens door kredietbeoordelaars waren gekeurd.

Is er sindsdien iets veranderd?

In de nasleep van de kredietcrisis gingen stemmen op om meer toezicht te houden op de werkwijze van kredietbeoordelaars. Tot concrete veranderingen heeft dat nog niet geleid. Wel menen marktkenners dat de ratingbureaus zelf doortastender en sneller willen zijn, en daardoor vaker fouten maken. Zo meldde S&P vorige maand ten onrechte dat de rating van Frankrijk zou worden verlaagd.

Hebben kredietbeoordelaars veel invloed?

Vooral de Grote Drie hebben veel macht. Foutjes kunnen dan ook grote gevolgen hebben, ook omdat het vertrouwen in het betreffende land of bedrijf een deuk oploopt. Critici pleiten er dan ook voor dat er meer kredietbeoordelaars komen. Tot dusver krijgt echter alleen het Chinese Dagong enigszins voet aan de grond als alternatief voor de grote Amerikaanse ratingbureaus.