De stroom mensen op het terrein van IKEA Barendrecht doet bijna Schipholachtig aan. Vanaf de grote parkeerplaats lopen bezoekers in rijen richting de roltrap. De deuren van de woongigant zijn om halftien dan nog wel gesloten, die van het inpandige restaurant –800 zitplaatsen– staan al een halfuur wagenwijd open.

Binnen wachten lange buffetten op hongerige magen. Voor slechts 1 euro kunnen mensen hier twee koppen koffie of thee, een croissant, pistolet, ei, een plak kaas, een kuipje boter en jam pakken.

Bijna negen jaar geleden startte de Zweedse meubelketen met de goedkope ontbijten. Een restaurant in de vestigingen was overigens niet nieuw. De Zweed Ingvar Kamprad, oprichter van IKEA, bedacht ruim zestig jaar geleden al dat hij zijn klanten met een tevreden gevoel zijn winkel in wilde hebben. IKEA-woordvoerster Ellen van den Boomgaard: „Met een volle maag winkelt het prettiger. Bovendien heeft het ook een psychologisch effect als je voor weinig geld lekker hebt gegeten.”

Kamprad gaf het restaurant daarom een strategische plek. Bezoekers lopen eerst door de showroom, komen vervolgens langs het restaurant en dan pas in het winkelgedeelte.

Het concept legde IKEA geen windeieren. En zoals het met alle goede ideeën gaat, wordt het ontbijt als lokkertje driftig gekopieerd. Intratuin biedt inmiddels een ontbijt aan van 2,95 euro. En sinds vorig jaar september is ook HEMA gestart met het aanbieden van een ontbijt voor 1 euro. Woordvoerster Judy op het Veld wil geen aantallen kwijt, maar er is volgens haar veel animo voor. „Normaal gesproken verkochten we tussen 9.00 en 10.00 uur voor­namelijk gebak. Nu zien we dat er rond die tijd ook voor andere boodschappen beduidend meer mensen in de winkel komen.”

Natuurlijk bevindt ook het HEMA-restaurant zich op een strategische plaats, zodat klanten de koffiepads en de sokken niet bij de concurrent mee­pakken.

Van de ruim 1 miljoen ontbijtjes die het Zweedse bedrijf jaarlijks serveert, wordt een deel genuttigd door mensen die uitsluitend voor de maaltijd langskomen. Van den Boomgaard: „We hopen natuurlijk dat klanten na het ontbijt even door de winkel lopen. Maar het hoeft niet. Toen jaren geleden onze vestiging in Sliedrecht dichtging, hebben we de eerste tijd een bus naar Barendrecht laten rijden. Zo konden klanten toch nog een periode van hun vaste gewoonte genieten. Elk filiaal heeft wel een kern bezoekers die er dagelijks zit.”

Dat blijkt ook in Barendrecht zo te zijn. Aan een van de tafeltjes nuttigt het echtpaar Ooms zijn maaltijd. Het grijzende stel woont net om de hoek en komt sinds een jaar of vijf elke morgen tussen 9.30 en 10.00 uur bij de Barendrechtse IKEA. De croissants laten ze liggen. „Anders zijn we binnen de kortste keren zo.” Mevrouw Ooms spreidt haar armen wijd uit. „De broodjes smaken goed. Wel vonden we het oude ontbijt van 1,95 euro veel luxer en lekkerder. Daar zaten bijvoorbeeld roomboter en Herojam bij. Ook de koffie smaakte destijds goed. Wij hebben het idee dat het personeelsbestand behoorlijk is ingekrompen. Daardoor hebben de mensen van IKEA, zeker als het druk is, geen tijd om naar de koffieautomaat te kijken.”

Toch blijft het echtpaar dagelijks komen. Mevrouw Ooms: „Het is zo makkelijk en lekker om hier te ontbijten. En we laten ons niet verleiden tot aankopen. Als we onze maaltijd ophebben, lopen we direct naar de uitgang.”

Taartjes uitzoeken

Wie? mevrouw Woudenberg met kleinkinderen Rick, Tom, Luuk en Mirthe Dekker

Bedrag op kassabon? „12,20 euro. De kinderen houden niet van koffie en thee. En een flesje Yoki is niet bij het ontbijt van 1 euro inbegrepen.”

Hoe vaak? „Zelden. Maar het is herfst­vakantie en daarom heb ik de vier oudste kinderen van mijn dochter mee uit genomen.”

IKEA nog in? „Ja. Morgen wordt een van mijn kleinzoons acht jaar. En daarom gaan we in de Food Market taartjes uitzoeken.”

Hoe smaakt het ontbijt? (kinderen in koor) „Heerlijk.”

Lekker vers

Wie? Miray en haar nicht Sude

Bedrag op kassabon? „Dit keer 2 euro. Maar soms meer. Want we eten waar we zin in hebben.”

Hoe vaak? „Ongeveer één keer per maand.”

IKEA nog in? „Altijd. We neuzen dan even rond of we iets leuks zien voor onze slaapkamers.”

Hoe smaakt het ontbijt? „Lekker vers. En het is natuurlijk heel goedkoop.”

Zalm of gehaktballetjes

Wie? Ria Smit met vier vriendinnen

Bedrag op kassabon? „Vandaag heb ik het bij 1 euro gehouden.”

Hoe vaak? „Een paar keer per jaar spreken we met onze vriendinnenclub hier af. Dan maken we er een IKEA-dagje van.”

IKEA nog in? „We kopen altijd wel wat. Anders denken ze thuis dat we ziek zijn.”

Hoe smaakt het ontbijt? „Goed. We gaan zo eerst de showroom in. Maar we verheugen ons nu al op de lunch. Dan kiezen we zalm of Zweedse gehakt­balletjes.”