De aanleiding voor het debat in Amsterdam was een hartenkreet van Rouvoet bij zijn afscheid van politiek Den Haag eind oktober. Toen stelde de scheidende ChristenUnieleider dat de Nederlandse politiek heeft afgeleerd hoe ze moet omgaan met verschillen.

Roomsen, protestanten, liberalen en socialisten respecteerden tot ver in de tweede helft van de vorige eeuw elkaars visies en gebruiken. Maar nu seculier-liberalen een meerderheid in het parlement vormen, is er van respect geen sprake meer, zo betoogde Rouvoet in oktober.

Als voorbeelden noemde hij onder meer het verbod op onverdoofd ritueel slachten, afschaffing van het verbod op godslastering, het verbod voor scholen om onderschrijving van de grondslag te vragen, het verbod om homoseksuele docenten vanwege hun levensstijl te ontslaan en het onbegrip voor trouwambtenaren met gewetensbezwaren tegen het sluiten van homohuwelijken.

Volgens Van der Ham ziet Rouvoet het helemaal verkeerd, zo stelde hij vrijdagavond tijdens de ”Nacht van de rechtspraak” in de hoofdstad. Op zich is D66 het eens met de stelling dat de overheid minderheden moet beschermen. Maar dat recht is volgens de democraat niet oneindig. Omdat de eenvormigheid binnen religieuze groepen de afgelopen decennia flink is verminderd, moet de overheid volgens hem opkomen voor minderheden binnen die groep: „Ook minderheidsopvattingen binnen de orthodoxie verdienen een recht van bestaan, en als dit recht in het gedrang komt, dient de wetgever in te grijpen.”

Ingrijpen in kerken en moskeeën vindt D66 te ver gaan, maar bij instellingen die subsidie krijgen, zoals scholen, ligt het anders: „Het recht op orthodoxie is geen vrijbrief om andere individuele rechten in de knel te laten komen.”

Rouvoet erkende vrijdagavond dat grondrechten in principe individueel zijn, maar de wet laat burgers volgens hem ook ruimte om die rechten samen met anderen in te vullen en de eigen vrijheden op vrijwillige basis te beperken.

Om Van der Ham duidelijk te maken wat hij bedoelde, gebruikte Rouvoet het voorbeeld van een hockeyclub: „Binnen een hockeyclub speel je hockey en moet je niet willen voetballen. Zo zijn nu eenmaal de spelregels die zijn overeengekomen.” Ook D66 zal volgens de oud-ChristenUnievoorman, die begin volgend jaar aan de slag gaat als voorzitter van Zorgverzekeraars Nederland, geen kandidaat op de kieslijst plaatsen die zich in het openbaar heeft verzet tegen referenda.

Zo gaat het volgens Rouvoet „ook schuren” als samenwonende homoseksuelen een plek kunnen krijgen en houden als personeelslid op een orthodoxe school: „Dan moet er ruimte zijn om uit elkaar te gaan.”

De oud-minister en oud-vicepremier stelde dat D66 net zo onverdraagzaam is tegenover orthodoxe christenen als de PVV tegen de orthodoxe islam: „Het pleidooi van de PVV tegen hoofddoekjes van moslimvrouwen is in wezen hetzelfde als het verzet in D66-kringen tegen het weren van vrouwen van SGP-kieslijsten.”

Volgens Rouvoet is de kern van democratie dat je minderheden met wie je het zelf fundamenteel oneens bent, de ruimte geeft. Volgens de oud-ChristenUnievoorman zijn D66’ers à la Van der Ham „tolerantieweigeraars.”