Samen met commissaris Rehn (Economische en Monetaire Zaken) presenteerde hij gisteren een zogenoemd groenboek over het betrokken onderwerp. Aan de hand daarvan zal een debat worden gestart met de regeringen en met deskundigen over de voor- en nadelen van gemeenschappelijk lenen door de overheden binnen de eurozone. Daarna valt een beslissing: wel of niet doen. Het gaat dus om een mogelijk nieuw instrument op pas langere termijn.

Wat beweegt uw college om met voorzetten op dit terrein te komen als u weet dat de belangrijkste lidstaat tegen is? was de eerste en een voor de hand liggende vraag na de uiteenzetting van Barroso. Uitvoerig ging hij erop in. Samengevat: „We proberen alleen een serieuze gedachtewisseling op gang te brengen en horen daarbij graag alle standpunten. Als Commissie hebben we de plicht analyses uit te werken daarvoor en na te gaan: is dit haalbaar?

We richten ons niet tegen een bepaald land, we doen dit zonder polemische bedoelingen. Het idee van eurobonds neemt een steeds hogere vlucht. Er klinken ook geen bezwaren tegen het beginsel, maar alleen tegen de termijnen waarop introductie ervan kan plaats­vinden.” Afsluitend: „Ik hoop in ieder geval dat er geen dogma’s worden gehanteerd.”

Barroso weet dat onder druk van de omstandigheden veel mogelijk is. Hij herinnerde eraan dat er dit jaar vaker maatregelen zijn getroffen die eerder op weerstand stuitten. Zo opteerde de Commissie in januari al voor een vergroting van het noodfonds, het EFSF. „Veel lidstaten waren toen tegen, maar later gaven zij toch hun fiat.”

Het groenboek bevat een drietal varianten. De meest verstrekkende is die waarbij de overheden alle benodigde kapitaal aantrekken via eurobonds. Bij de andere twee gaat het om slechts een gedeeltelijke financiering langs die weg.

In het document heten de beoogde schuldpapieren conse­quent stabiliteitsobligaties. Overigens niet, volgens Barroso, om ze via die naam meer aanvaardbaar te maken.

Ze dragen bij tot verdere Europese integratie. De EU-bestuurders in Brussel legden gisteren nog enkele voorstellen op tafel met eenzelfde effect. Zij willen, zonder een verdragswijziging, uitbreiding van hun macht om budgettaire discipline te waarborgen. De eurolanden moeten, als regeringen en Europees Parlement het daarmee eens zijn, voortaan uiterlijk op 15 oktober hun ontwerpbegroting inleveren. Als die niet voldoet aan de normen, kan de Commissie verzoeken om een herziening. Eventueel is zij bereid om dan naar het betrokken nationale parlement te gaan om haar zienswijze te bepleiten.

In de ogen van eurocritici gaat dit allemaal te ver. Barroso echter acht het noodzakelijk om de euro te redden. „Zonder sterker bestuur zal het moeilijk, zo niet onmogelijk zijn de munt te behouden”, meent hij.

Hij benadrukte dat als de lidstaten instemmen, deze bevoegdheden voor handhaving van gezonde overheidsfinanciën democratisch tot stand komen. Aanvullend merkte hij op: „Anders geven we soevereiniteit weg aan markten en speculanten.” Dan raken landen die hun huishoudboekje laten ontsporen immers volledig in hun greep, leert de schuldencrisis.