Daarmee lijkt de rust binnen de LPF te zijn weergekeerd. „Dit moet voorlopig de laatste keer zijn”, zei partijleider Herben na afloop van een besloten vergadering in het Rotterdamse Luxortheater. Zelf drukte Herben een belangrijk stempel op de vergadering doordat hij binnenkwam met 1500 machtigingen van LPF-leden, waardoor hij iedere stemming naar zijn hand kon zetten.

De crisis ontstond toen het hoofdbestuur van de LPF vorige maand onder leiding van Maas en Hammerstein een groot aantal bestuurders van provinciale afdelingen schorste, omdat zij de partijstatuten zouden hebben genegeerd. De op non-actief gezette bestuurders verweten het hoofdbestuur ondemocratisch gedrag. Donderdag toonden ze zich woedend over de 1500 handtekeningen van fractievoorzitter Herben.

De onwillige provinciale bestuurders waren door het partijbestuur voorgedragen voor royement, maar hoopten op de steun van de besloten ledenvergadering. Toen duidelijk werd dat daar geen sprake van zou zijn, trokken ze onmiddellijk hun conclusies en hielden de eer aan zichzelf. Hammerstein noemde dit na afloop „het zelfreinigend vermogen van de vergadering.”

De bestuurders die hun lidmaatschap opzegden, komen vooral uit Noord-Holland, Utrecht, Drenthe en Zeeland. Zij raakten in conflict met Maas en Hammerstein nadat ze intern het vertrouwen hadden opgezegd in het partijbestuur. Ze geloofden niet dat er nog adequaat zou worden bestuurd na het geplande vertrek van Maas en Hammerstein. Ze wilden daarom bepaalde partijbestuursleden wegstemmen.

Maas en Hammerstein zien hierin een onreglementaire coup. „Heel veel mensen hebben zich gewoon vergist”, nuanceerde Herben donderdag de crisis. Een groot aantal geschorste leden kan wat hem betreft gewoon lid blijven. De partij heeft een commissie in het leven geroepen die de schorsingen tegen het licht gaat houden. Voor de tientallen bestuurders die opstapten, en voor de gewone leden die hen volgden, hoefde dat echter niet meer.

Naast de schorsingencommissie komt er ook een sollicitatiecommissie die de opvolging van Maas en Hammerstein gaat regelen en de lege bestuursplekken in de provincies gaat invullen. Marten Fortuyn, de broer van de vermoorde grondlegger van de partij, gaat beide commissies adviseren. Volgens Herben zouden oud-bewindslieden als Nawijn of Van Leeuwen de commissies kunnen leiden.

Terwijl een groep dissidenten nog een persconferentie gaf over hun vertrek uit de partij, zaten de bobo’s van Tweede-Kamerfractie en partijbestuur alweer breed lachend in de zon op het terras van café-restaurant Koeien & Kreeften, naast het Luxortheater. „Zo gauw sommige leden tot bestuurder gekozen worden, krijgen ze Napoleon-aspiraties”, blikte Herben terug. „Ze denken dat ze alles mogen zeggen wat ze denken, net zoals Pim. Maar die had er wel dertig jaar over nagedacht.” Herben wil het daarom na zijn vakantie over de inhoud hebben, liet hij nog weten.