Dat zei prof. dr. M. te Velde donderdag in Ommen tijdens een tweedaags congres over ds. Van Raalte. Het congres is georganiseerd naar aanleiding van de 200e geboortedag van ds. Van Raalte, die naar Amerika emigreerde. Ongeveer een kwart van de tachtig bezoekers komt uit Amerika.

Prof. Te Velde, hoogleraar kerkgeschiedenis aan de vrijgemaakte Theologische Universiteit in Kampen, sprak over het opleidingswerk van Van Raalte in Ommen (1839-1844) en Arnhem (1844-1846) en de betekenis ervan voor de afgescheiden kerken. Van Raalte moest in de ontwikkeling van de kerken zijn eigen theologische spoor vinden en uitzetten, zo zei hij. „Hij was, net als de andere vaders van de Afscheiding, niet in een conventikel groot geworden en niet door de zogenaamde oude schrijvers beïnvloed. Hij was overtuigd van de noodzaak van goede scholing en kennis. Hij zag schrijnende voorbeelden van de verwoesting van gemeenten door onkunde van de voorganger. Zo regelde hij ook een opleiding voor ouderlingen en diakenen en legde hij veel nadruk op het belang van catechese.”

De studenten werd geleerd enerzijds hun preken goed voor te bereiden, anderzijds ze niet helemaal op te schrijven en voor te lezen, maar levendig en op natuurlijke wijze de gemeente toe te spreken. „De preken waren vooral gericht op het heil: zondaren steeds weer met hun zondig en verloren bestaan confronteren en hun vervolgens het verlossend werk van Christus voorstellen en tot geloof en bekering oproepen. Dit niet op een lijdelijk-bevindelijke wijze, maar wel ernstig en dringend.”

Ds. Van Raalte en ds. A. Brummelkamp, zwager van ds. Van Raalte en ook opleider van predikanten, waren de leidinggevende mannen in de zogenoemde Gelderse richting, een meer ”evangelische” stroming dan de Drentse richting. „Zij leefden niet bij bevindelijke schrijvers en het gedachtegoed van het bevindelijke segment van de afgescheidenen. De structuur van hun theologie was niet dogmatisch en had niet de fasen in de heilsorde als centrum. Ze oefenden hun leerlingen niet in de orthodoxe onderscheidingen en discussies uit de achttiende eeuw, maar in de uitleg van de Schrift zelf en het ontwikkelen daaruit van een eenvoudige Bijbels-theologische geloofsleer. Van Raalte en Brummelkamp waren verder in hun kerkvisie overtuigd afgescheiden, maar onderhielden wel relaties met geestverwanten die in de Hervormde Kerk bleven.”

Drs. J. van Gelderen (Protestantse Theologische Universiteit) sprak over de rol en betekenis van Van Raalte voor Ommen en omgeving. Dr. G. J. Beuker (Evangelisch-Reformierte Gemeinde Laar) ging in op de eerste Duitse afgescheiden gemeente in de buurt van Uelsen die door Van Raalte gesticht werd. Donderdagmiddag maakten de deelnemers een bustour door het ”land van Van Raalte”.

Lees meer in ons dossier over Van Raalte.