DNB stelt voor om bij nieuwe hypotheken het belastingvoordeel te koppelen aan een fictief aflossingsschema. Huizenbezitters worden dan niet gedwongen om af te lossen, maar zien het voordeel van de renteaftrek wel elk jaar slinken. „Dat verkleint de prikkel om een hoge schuld aan te houden”, stelde Knot. „Hoe sneller dat gebeurt, hoe beter.”

Het voorstel van DNB gaat verder dan het verbod op de volledig aflossingsvrije hypotheek, dat in augustus werd doorgevoerd. In de constructie die de centrale bank voor ogen staat, neemt ook de aftrek bij bijvoorbeeld spaarhypotheken jaarlijks af. Die hypotheekvormen stimuleren huizenbezitters ook om een groot del van de schuld open te laten staan. „Wij willen de schulden juist terugdringen tot meer normale proporties”, zei Knot daarover.

De schulden van Nederlandse huishoudens zijn ruim een kwart groter dan de omvang van de totale Nederlandse economie. Die schuldenberg, een van de grootste ter wereld, is een bedreiging voor zowel huishoudens als voor de banken, waarschuwt DNB. Huishoudens dreigen door de slechte huizenmarkt met hoge schulden te blijven zitten. Voor banken wordt het bij problemen op de woningmarkt nog moeilijker om financiering aan te trekken.

Knot benadrukte dat DNB de regels uiteindelijk niet maakt. „Het is een politieke beslissing. Wij zijn er om op de risico’s te wijzen en om aan te geven hoe je die risico’s kan aanpakken.”

Volgens Knot is het ondanks de dalende huizenprijzen geen slecht moment om in te grijpen in de huizenmarkt. „Rust op de markt is niet iets wat je verordonneert. Zolang er twijfel bestaat over de houdbaarheid van de markt, en die twijfel is er, houdt de onrust aan. Hervormingen die de markt toekomstbestendig maken, die brengen rust. Dat soort maatregelen kun je dus altijd doorvoeren.”

Reacties

Betty de Boer, Tweede Kamerlid VVD: „Wij zijn het niet eens met Knot. Wij hebben vorig jaar met het regeer- en gedoogakkoord duidelijkheid gegeven. Wat ons betreft blijft de hypotheekrenteaftrek ongemoeid. Het is jammer dat er iedere keer weer over begonnen wordt, want dat zorgt voor onrust terwijl de woningmarkt behoefte heeft aan rust.”

PvdA-Kamerlid Ronald Plasterk: „Nu hoort het kabinet het ook eens van een ander. Heel verstandig, wat de DNB-president hier zegt. Maar er is een taboe bij VVD, CDA en PVV dat er niets mag veranderen aan de hypotheekrenteaftrek. Alles stuit op een ’njet’ van die kant. Het kabinet moet luisteren naar verstandige signalen van banken, de OESO, het IMF en nu dus ook onze centrale bank. Dit kabinet moeten we zo snel mogelijk naar huis sturen en dan kunnen we verstandig beleid gaan vormen.”

Elly Blanksma, Tweede Kamerlid CDA: „Voor het CDA is het aanpakken van de hypotheekrenteaftrek geen item. In het regeer- en gedoogakkoord zijn heldere afspraken gemaakt dat hier niet aan getornd wordt. Ieder heeft zijn eigen verantwoordelijkheid, DNB mag dit signaal dus afgeven. Maar wij hebben onze verantwoordelijkheid. En voor ons is het niet aan de orde.”

D66-Kamerlid Wouter Koolmees: „Ik ben het helemaal eens met DNB-president Knot. Verstandige woorden. We moeten ophouden schulden fiscaal te stimuleren. Dat brengt risico’s met zich mee voor de financiële stabiliteit en voor huishoudens. Veel mensen weten niet dat de hypotheekrenteaftrek beperkt is tot 30 jaar. Bij een aflossingsvrije hypotheek heb je dan een hogere restschuld, terwijl de zorg duurder wordt en de pensioenen lager worden.”