In Hals, in het noorden van Jutland, op zo’n 300 kilometer boven de grens met Duitsland, heeft J. van Horssen een goedlopend boerenbedrijf. „Het is veel minder ver weg dan de Verenigde Staten en Canada, terwijl het veel goedkoper is om hier een bedrijf op te zetten”, zegt Van Horssen.

De familie uit Nederland komt regelmatig langs. „Ze zitten hier maar 900 kilometer vandaan. Regelmatig komen ze een weekje over. We hebben een caravan in de tuin en dat gaat heel goed. Als we in Canada zouden wonen, doe je zoiets toch niet zo snel. Ik geloof niet dat wij slechter contact met hen hebben dan de kinderen die nog in Holland wonen.”

De keuze voor Denemarken viel voor Van Horssen in 1994 tamelijk abrupt. Boer wilde hij worden, maar noch zijn familie, noch de familie van zijn verloofde had een boerenbedrijf. „Ik ben toen in december 1993 voor het eerst in Denemarken gaan kijken. Pas in het voorjaar van 1994 heb ik beslist. In april ben ik daar toen ook gaan wonen.” Goed een maand later was Van Horssen alweer terug in Nederland, om zijn vrouw te trouwen. „Toen heb ik mijn boterbriefje gehaald. Samen zijn we weer naar Denemarken vertrokken.”

Het bedrijf dat de Van Horssens nu leiden, met 70 hectare grond en negentig melkkoeien, had in Nederland nooit van de grond kunnen komen, denkt Van Horssen. „Dat zou in Nederland drie keer zo veel kosten. Hier in Denemarken zijn de prijzen voor melkquota bijvoorbeeld driekwart lager.”

Van Horssens vrouw stond destijds volledig achter de emigratie, zegt de veehouder. „Je moet er samen voor gaan. In mijn omgeving zie ik ook wel mensen die een paar jaar hier wonen maar dan toch teruggaan.” Als Van Horssen naar zijn bedrijf kijkt, ziet hij geen enkele reden om ooit naar Nederland terug te gaan. „Als boer heb ik er nooit spijt van gehad. Ons bedrijf is echt gezegend hier, dat mogen we wel zeggen.”

Maar er is meer dan het bedrijf. In de achterliggende negen jaar kreeg het echtpaar Van Horssen zes kinderen, van wie de oudste nu 8 jaar is. „Zij zien Nederland als een pretlandje”, aldus de boer, „dat ze alleen kennen van de vakanties.” Van Horssen is er bang voor dat de kinderen uiteindelijk allemaal in Denemarken zullen blijven. Want het land heeft voor hem één groot nadeel: „Je emigreert toch naar een heidens land. Als we hier nog tien jaar blijven, leeft je nageslacht voort in een land zonder God. Dat is een hele moeilijke keuze. Voor het bedrijf zouden we nooit weg willen, maar wat de godsdienstige opvoeding betreft zitten we er toch steeds meer over te denken weer naar Nederland te komen.”

De familie is nog steeds lid van de oorspronkelijke thuisgemeente, de gereformeerde gemeente in Waardenburg. Huisbezoek krijgen ze alleen als ze op vakantie zijn in Nederland, maar aan uitschrijven heeft Van Horssen nooit gedacht. „Wat moet je dan? We zijn hier wel in lutherse gemeenten geweest, maar daar voelen we ons toch niet thuis.”

Emigratie is weer in trek. Dit is het vierde deel in een serie over emigratie van Nederlanders naar verschillende landen. Morgen deel vijf.