”Ghostwriter”
Auteur: Rene Gutteridge
Uitgeverij: Voorhoeve, Kampen, 2001
ISBN 90 297 1715 7
Pagina’s: 414
Prijs: € 18,13. Christelijke ”thrillers” dragen die naam meestal ten onrechte. De bijbelse boodschap laat zich blijkbaar niet zo gemakkelijk verpakken in een zinderend verhaal. De jonge Amerikaanse schrijfster Rene Gutteridge nam de uitdaging aan en bewijst het tegendeel. Met haar eerste boek ”Ghostwriter” zet ze een onverbiddelijke thriller neer. Of is het een detective? Zelf noemt ze het gewoon een roman.

Jonathan Harper is een succesvolle uitgever. Hij heeft dan ook Amerika’s meest geliefde schrijver, Clyde Baxter, in zijn fonds. Had, want Baxter gunt zichzelf de rust van een welverdiend pensioen. Voor de uitgeverij is dat een bittere pil, want er was gerekend op nog enkele jaren flink verdienen aan Baxter. Harper mag nieuwe bestsellers aanleveren.

Dat laatste valt niet mee, want Jonathan heeft de laatste tijd al vijf mislukkingen op zijn naam staan. Hij moet nu snel met iets beters komen, anders raakt hij zijn baan kwijt. Ook in zijn privé-leven loopt het niet op rolletjes. Door zijn drukke baan raakt hij meer en meer vervreemd van zijn vrouw Kathe. Naar de kerk gaat hij nog maar zelden en op kantoor gaat hij steeds warmere gevoelens koesteren voor de beeldschone, veel jongere collega Sydney Kasdan. Zeker als blijkt dat zij problemen heeft met haar gewelddadige verloofde. Jonathan maakt zichzelf wijs dat hij haar alleen maar wil helpen.

Op een dag brengt Sydney een bruine enveloppe op zijn werkkamer. Die bevat het eerste hoofdstuk van een merkwaardig manuscript met de titel ”Mijn levensverhaal”. Er staat geen naam of afzender op. Als Jonathan het leest, merkt hij dat het verhaal -een dramatische gebeurtenis uit zijn vroege jeugd- in grote lijnen over hemzelf gaat. Aanvankelijk gaat hij er schouderophalend aan voorbij, maar als nieuwe afleveringen van zijn eigen levensgeschiedenis hem bereiken, voelt hij zich steeds ongemakkelijker. De geheimzinnige auteur weet blijkbaar een heleboel van Jonathan, ook details die niemand kán weten. Ronduit bedreigend wordt het voor Jonathan als hij hoofdstukken ontvangt die op de werkelijkheid vooruitlopen. Hier lijkt een hogere macht aan het werk en Jonathans leven raakt steeds meer in een crisis.

Verdenking
Bij zijn oude vriend Baxter zoekt hij hulp. Die gelooft dat de anonieme schrijver de bedoeling heeft Jonathans ogen te openen voor zijn lege leven zonder God en hem tot bezinning te brengen. Hij drukt hem op het hart zijn huwelijk niet op het spel te zetten. Jonathan is desondanks vastbesloten de schijnbaar alleswetende auteur te ontmaskeren. Hij begint zelfs verdenking tegen Baxter te koesteren. Die heeft -als goede huisvriend- immers een duidelijk motief. Op aanraden van Baxter praat Jonathan wel met Kathe over de merkwaardige teksten die hij krijgt toegestuurd. De moeilijkheden brengen hen weer aarzelend dichter bij elkaar.

Wanneer de subtiele verhouding met Sydney uitloopt op een gevaarlijk kruispunt, zet Jonathan een definitieve streep. Iets houdt hem tegen. Hij wil Kathe en zijn drie dochters niet kwijtraken. De oude schrijfster Naomi Yates had al eerder zijn gevoelens voor Sydney in het juiste perspectief geplaatst: „Als jij haar redder wordt, wie zal dan de jouwe zijn?” Deze wending ten goede brengt Jonathan echter geen stap dichter bij de ontmaskering van zijn hem hardnekkig achtervolgende biograaf. Op de meest onverwachte momenten is daar weer zo’n bruine enveloppe. Uiteindelijk maakt de schrijver zichzelf bekend, maar dan is de lezer al op de laatste bladzijden van het meer dan gemiddeld dikke boek beland.

Laatste boek
De schrijfster heeft nog een extra laag in het boek ingebouwd. Clyde Baxter schort zijn pensioen tijdelijk op om een laatste boek te schrijven. Het wordt een totaal ander werk dan de westerns waarmee hij zoveel roem heeft geoogst. Baxter gaat een thriller schrijven. Jonathan vindt dat vreemd, maar kan het boek uitstekend gebruiken om aan te tonen dat hij geen algehele mislukkeling is.

Ook dit verhaal komt in afleveringen naar Jonathan toe. Het gaat over een beruchte massamoordenaar die onthult dat van de drie mannen die in de dodencellen op hun executie zitten te wachten er één onschuldig is veroordeeld. Hij weet dat omdat hij zelf die moord heeft gepleegd. De gewetenloze misdadiger speelt een macaber spel met justitie: hij wil niet zeggen wie de onschuldige is, maar geeft wel misleidende tips waardoor twee schuldigen worden vrijgelaten. De echte onschuldige wil niet meewerken aan de heropening van zijn zaak.

Baxter overlijdt voordat zijn boek af is. Maar met behulp van ”ghostwriter” (een schrijver die onder de naam van een bekende auteur schrijft) Francis Flowers (”Zippy”) weet Jonathan het manuscript te voltooien. Een dossier met door Baxter geselecteerde bijbelteksten wijst de juiste oplossingsrichting aan. De onschuldige sterft inderdaad. Niet omdat de massamoordenaar dat zo met duivelse list heeft uitgedacht, maar omdat hij het zelf wil. Op die manier schenkt hij veroordeelde (maar dankzij zijn heilzame invloed tot inkeer gekomen) misdadigers het leven.

Met dit verhaal oogst Jonathan geen succes op de voor hem zo beslissende redactievergadering. Zijn collega’s vinden het verhaal prachtig, maar de afloop onverteerbaar en stellen voor het slot te wijzigen. Dat weigert Jonathan pertinent, omdat hij eindelijk heeft begrepen waar het Baxter om te doen was: die wilde Jonathan met zijn boek de weg naar Christus wijzen.

Spanning
Rene Gutteridge heeft met ”Ghostwriter” een ongemeen spannend boek geschreven met een stevige christelijke boodschap. Dat is een combinatie die maar weinig schrijvers op een overtuigende manier weten te maken, maar Rene Gutteridge is er absoluut in geslaagd. De boodschap is op een onlosmakelijke manier met het verhaal verbonden, zonder dat op de literaire kwaliteit is bezuinigd.

Gutteridge heeft een dwingende, trefzekere manier van schrijven; bijna elke zin vloeit noodzakelijk voort uit de vorige. De compositie staat als een huis. Gutteridge neemt alle tijd voor het verhaal, spint het breed uit en zorgt ervoor dat de lezer uiteindelijk het spoor zelf bijster raakt. Is er dan toch een hogere macht aan het werk? Achteraf zijn in de tekst een paar aanwijzingen terug te vinden die naar de dader hadden kunnen leiden, maar die zijn zo subtiel dat zelfs de kritische lezer -ook hij gaat steeds meer mensen verdenken!- ze niet als zodanig onderkent. Dat maakt het lezen van ”Ghostwriter” tot het einde toe een avontuur. Een bijzondere prestatie voor een debuterende schrijfster van nog geen dertig!

Van veel groter belang is dat ze de lezer in de persoon van Jonathan confronteert met de Schrijver van de woorden „God echter bewijst Zijn liefde jegens ons, doordat Christus, toen wij nog zondaren waren, voor ons gestorven is.” Hij is niet anoniem.