Shechtman deed zijn ontdekking op 8 april 1982 tijdens onderzoek van een stuk kristal. „In zijn elektronenmicroscoop zag hij iets dat in strijd was met de wetten van de natuur”, aldus het Nobelcomité. Hij ontdekte dat de atomen in het kristal waren gerangschikt in een complex patroon dat zich nooit herhaalt. Het Nobelcomité vergelijkt de structuur met de uitgebreide mozaïeken in het Alhambra-paleis in Granada, Spanje.

Wat Shechtman zag, werd voor onmogelijk gehouden. De ontdekking was zo onverwacht en controversieel, dat hij zelfs zijn onderzoeksgroep aan het Israëlische Instituut voor Technologie moest verlaten. Hij bleef wel voor de instelling in de stad Haifa werken. „Zijn strijd dwong wetenschappers uiteindelijk echter hun opvattingen over de aard van materie te heroverwegen”, constateert het Nobelcomité.

„Hij is nu duidelijk degene die het laatste lacht”, reageerde de Nederlandse onderzoeker Gertjan Koster van de faculteit Science and Technologie van de Universiteit Twente. Koster noemde de toekenning van de Nobelprijs aan Shechtman een „mooi voorbeeld van een zuivere, klassieke Nobelprijs.”

De ontdekking is volgens Koster een beetje te vergelijken met de ontdekking onlangs door de Europese Organisatie voor Kernonderzoek (CERN) in Genève. Mogelijk zijn er deeltjes ontdekt die sneller gaan dan het licht. Momenteel wordt druk gecontroleerd of de meting inderdaad klopt. Koster: „Als dat waar is, staat de hele wetenschap op zijn kop en dat is precies hetzelfde wat een kleine 30 jaar gebeurde met de ontdekking van quasi-kristallen.”

Shechtman ontvangt een bedrag van ongeveer 1,1 miljoen euro, een medaille en een oorkonde tijdens de uitreiking van de prijs. Die heeft op zaterdag 10 december plaats in Stockholm, de hoofdstad van Zweden.