Staatsecretaris Atsma (Milieu) heeft verklaard het afschaffen van statiegeld op grote plastic flessen te overwegen „als beloning voor het bedrijfsleven.” Dat is een slechte zaak. Niet afschaffing maar uitbreiding van het statiegeldsysteem moet aan de orde zijn.

Kosten

Statiegeld zorgt ervoor dat bijna alle flessen weer worden teruggebracht. Doordat de statiegeldflessen goed worden gerecycled geeft dat veel milieuwinst. De inzamelresultaten voor plastic statiegeldflessen zijn ongekend hoog: meer dan 95 procent van de grote flessen voor frisdranken en water leveren we weer in.

Op kleine plastic flessen zit in Nederland nog geen statiegeld. Het gevolg is dat meer dan de helft van die flesjes niet apart wordt ingezameld. Honderden miljoenen flesjes gaan nog ‘gewoon’ de vuilnisbak in en worden daarna verbrand. Tientallen miljoenen flesjes worden op straat of in de natuur achteloos weggegooid.

Plastic flesjes veroorzaken daarmee hoge opruimkosten voor gemeenten. Ook veroorzaakt zwerfvuil veel dierenleed, doordat vogels en zeedieren de plastic afvalresten aanzien voor voedsel. En uiteindelijk komt veel plastic zwerfvuil terecht in de plastic soep, de drijvende vuilnisbelten in de oceanen.

Wanneer plastic flessen gezamenlijk met andere verpakkingen worden ingezameld, kost het veel geld en moeite om de vervuilde en gemengde afvalstromen in te zamelen en te sorteren. De opbrengst van de uitgesorteerde kunststof is dan relatief klein.

Met een statiegeldsysteem wordt alle kunststof gerecycled en is het recyclaat van hoge kwaliteit. Dat levert ruim twee keer zo veel geld op per kilo gerecycled materiaal en voorkomt veel CO2-emissies van nieuwe kunststofproductie.

Statiegeld op kleine flesjes voorkomt dus milieuschade en troep op straat. Dat blijkt overal waar dat statiegeld is ingevoerd, van Zweden tot Australië en van Duitsland tot de Verenigde Staten. In New York is het statiegeld­systeem daarom vorig jaar nog sterk uitgebreid.

Draagvlak

Sinds de jaren negentig worden er steeds meer kleine plastic flesjes verkocht en komt er steeds meer in het zwerfvuil, allerlei afspraken, beleidsdoelstellingen en convenanten ten spijt. Ieder jaar worden er meer van verkocht: de omzet is in tien jaar tijd meer dan verdrievoudigd. Die kleine flesjes kunnen gemakkelijk mee in het bestaande statiegeldsysteem en maken het zelfs goedkoper! Helaas is de statiegeldverplichting voor drankverpakkingen nog steeds niet van kracht verklaard.

Overigens is het overgrote deel van de Nederlanders voor statiegeld op plastic flessen. Onderzoek van TNS NIPO laat zien dat maar liefst 73 procent van de Nederlandse bevolking het afschaffen van statiegeld een slechte zaak vindt en dat 71 procent ook op kleine plastic flesjes statiegeld wil. Er bestaat in de samenleving dus een groot draagvlak voor statiegeld.

De auteur is betrokken bij de Stichting Ons Statiegeld (SOS). Deze stichting (echteheld.nl) pleit voor behoud en uitbreiding van het statiegeldsysteem voor plastic flessen.