Hoe stevig deze coalitie momenteel in het zadel zit, is niet gemakkelijk te zeggen. Gewone burgers, maar ook journalisten, kijken er slechts van buiten tegenaan. Wat er in de binnenkamertjes omgaat, wat er gefluisterd wordt tussen vertrouwelingen en hoe de sfeer in de coalitie werkelijk is, daarnaar kunnen zij slechts gissen.

Wel hoort iedereen wat er publiekelijk gezegd wordt. En hoe dat vervolgens door deze of gene met veel moeite wordt geduid.

Volgens Wilders wordt 2012 „het jaar van de waarheid.” Maar wat bedoelt hij daar precies mee? Is het inderdaad een dreigement aan VVD en CDA?

Rutte en Verhagen spreken sussende woorden. Maar weerspiegelen die hoe deze politici er werkelijk in staan? Of houden ook zij er binnenskamers ernstig rekening mee dat de gedoogconstructie de gewenste eindstreep van het jaar 2015 wel eens niet zou kunnen halen?

Vaststaat dat de tijden spannend zijn. Niet alleen voor wat betreft internationale economische ontwikkelingen, maar ook voor wat betreft de politieke verhoudingen aan het Binnenhof. Heeft de gedoogconstructie het achterliggende jaar redelijk gewerkt, in het verleden behaalde resultaten geven bepaald geen garantie voor de toekomst.

Het grote verschil met een jaar of een halfjaar geleden is dat toen de hoop nog bestond dat het in deze regeerperiode bij een bezuinigings­bedrag van 18 miljard euro zou kunnen blijven, een bedrag waaraan PVV-leider Wilders zich in het gedoogakkoord heeft gecommitteerd.

Inmiddels leeft breed het besef dat de kans groot is dat er méér bezuinigingen nodig zullen zijn; als het niet in 2012 is, dan toch in het jaar daarna. Het is immers duidelijk dat, als er nu nóg een economische terugslag bij komt, het kabinet die crisis niet meer zo soepel zal kunnen opvangen als de vorige. Door de veelheid aan financiële garanties die het achterliggende jaar in binnen- en buitenland zijn afgegeven, is de rek er nu echt uit.

In dat geval zijn harde, extra bezuinigingen onvermijdelijk. Het grote probleem is dat uit de Miljoenennota volstrekt niet blijkt welke keuzes het kabinet-Rutte in dat geval zou willen maken. Het enige wat we met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid kunnen voorspellen is dat in die situatie een harde confrontatie met de PVV in het verschiet ligt.

Dít is de achtergrond waartegen het debat van de algemene beschouwingen zich morgen en donderdag afspeelt. Het zal van premier Rutte een hoge mate van politieke behendigheid vragen om zich, tegen dit decor, met succes door het debat heen te slaan. Temeer daar hij, in vergelijking met een jaartje terug, nu één voordeel kwijt is. In het debat over de regeringsverklaring werd hij nog volop vergeleken met zijn voorganger Balkenende, een vergelijking die veelal gunstig voor hem uitviel. Die tijd is nu voorbij. De warming-up is beëindigd, de echte wedstrijd volop aan de gang.