De bewindslieden stuurden maandagavond hun plannen naar de Kamer. Aanvankelijk zou dat op Prinsjesdag gebeuren, maar de politiek wilde ze eerder zien. Het gaat om de grootste bezuinigingsoperatie sinds de Tweede Wereldoorlog. Volgens Kamp is de omvang van het leger groter dan het beschikbare budget. Hij wil in vier jaar tijd 850 miljoen euro bezuinigen. Harde ingrepen zijn onvermijdelijk.

Vijf locaties moeten dicht: twee kazernes van de landmacht in Ede-Oost en in het Duitse Seedorf, de luchtmachtbases Soesterberg (transporthelikopters) en Twenthe (F-16’s) en het marinevliegkamp Valkenburg (Orion-patrouillevliegtuigen). In totaal verdwijnen er bij defensie ruim 9000 van de 70.000 functies.

Verder verkoopt Defensie ook veel materieel. De luchtmacht doet zes van de dertig moderne Apache-gevechtshelikopters in de aanbieding. De transporthelikopters van Soesterberg (dertien Chinooks en zeventien Cougars) verhuizen naar de basis Gilze-Rijen. Verder worden bij de luchtmacht in totaal 29 van de 137 F-16’s afgestoten. Er blijven 108 toestellen over, verdeeld over de bases Volkel en Leeuwarden. Wel krijgt de luchtmacht er een KDC-10-tankervliegtuig bij.

Bij de landmacht verdwijnt de 41e Gemechaniseerde Brigade uit Seedorf. De militairen worden grotendeels over de resterende twee brigades in Oirschot en Steenwijk verdeeld. Verder stoot de landmacht het meervoudige raketsysteem MLRS af (22 stuks), omdat er minder behoefte is aan zware artillerie. Van de 59 pantserhouwitsers die defensie heeft besteld, worden er achttien onmiddellijk doorverkocht aan Noorwegen. Tot slot moet de landmacht zijn zestig ”pruttels” verkopen, gemechaniseerde pantserluchtdoel-artilleriebatterijen.

De marine heft de complete groep van tien Orion-patrouillevliegtuigen op. Daardoor kan ook het marinevliegkamp Valkenburg worden gesloten. Dat is een tegenvaller voor het Koninklijk Huis, dat de basis bij Leiden vaak gebruikt. Verder stoot de marine eerder dan gepland vier fregatten af. Er blijven er tien over. Ook worden twee van de twaalf mijnenjagers afgestoten en er wordt afgezien van de oprichting van het derde mariniersbataljon.

De vakbonden voor defensiepersoneel lieten eerder al weten dat gedwongen ontslagen niet aanvaardbaar zijn. Zij zinnen nu op acties. De vakbond VBM/NOV noemt de bezuinigingen „een zware klap.” Volgens voorzitter Debie zijn de „draconische maatregelen een enorme aanslag op alle defensiemedewerkers.”

Voorzitter Kleian van CNV-bond ACOM vindt dat de investeringen in materieel bij defensie ten koste gaan van het personeel. „Het kabinet wilde voorkomen dat we een Belgisch leger (wel mensen maar slechte spullen, RP) zouden krijgen en heeft daarom extra geïnvesteerd in materieel. Het personeel is daarvan de dupe.” De FNV-vakbond AFMP is „verbijsterd.” „Het gaat hier om pure afbraak waarbij iedere visie ontbreekt”, aldus de bond.

De grote fracties in de Tweede Kamer hebben voorzichtig positief op de maatregelen gereageerd. CDA en PvdA willen in ieder geval dat er een stevige discussie wordt gevoerd over het waarom van de keuzes. Maar dat er keuzes zijn gemaakt en dat defensie niet is teruggevallen op de kaasschaafmethode, juichen de partijen toe. De PvdA zou verder het liefst zien dat er nog dieper wordt gesneden in de staven. De VVD maakt zich zorgen over de patrouilletaken van de Orion-vliegtuigen.

De burgemeester van Enschede, J. Mans, kondigde maandagavond breed verzet aan tegen de sluiting van Vliegbasis Twenthe. „Samen met de provincie, het bedrijfsleven en de regio zullen we de politiek onder druk zetten om de vliegbasis open te houden.”

De gemeente Ede voelt zich „overvallen.” Het verdwijnen van de twee landmachtkazernes kost ongeveer 200 arbeidsplaatsen. De vrijkomende complexen kunnen eventueel worden gebruikt voor woningbouw, aldus de gemeente.

Gedeputeerde M. Norder van de provincie Zuid-Holland reageerde verheugd op de voorgenomen sluiting van Vliegkamp Valkenburg. „Het is spijtig voor de mensen die op de vliegbasis werken, maar voor de regio komt dit besluit ontzettend goed uit.” Hij wil het gebied gebruiken voor woningbouw en bedrijfsterreinen, maar ook voor natuur en recreatievoorzieningen.

Burgemeester J. van der Reijden van Valkenburg is teleurgesteld. „De provincie wil in dit gebied 10.000 woningen bouwen. De streek raakt hierdoor verstopt. We kunnen geen kant meer op.”

De colleges van burgemeester en wethouders van de gemeenten Zeist en Soest zijn „onaangenaam getroffen” door het besluit de luchtmachtbasis Soesterberg te sluiten. „We hebben het over 2100 arbeidsplaatsen die verdwijnen. Dat zal in de hele regio merkbaar zijn”, aldus burgemeester R. Boekhoven van Zeist.