„Systeem vredesakkoorden WOII in gevaar”
DEN HAAG (ANP) – De Italiaanse Hoge Raad brengt het hele systeem van vredesakkoorden in gevaar die na de Tweede Wereldoorlog zijn afgesloten.
Dit betoogde Duitsland maandag voor het Internationaal Gerechtshof in Den Haag.
Inzet is een beslissing van de Hoge Raad in Rome in 2004 dat individuele Italiaanse burgers die in WOII door de nazi’s tot dwangarbeid zijn gedwongen, alsnog bij een Italiaanse rechter van Berlijn schadevergoeding kunnen eisen. Dit heeft tot slepende klachten van honderden Italiaanse oorlogsslachtoffers geleid.
De behandeling van die klachten is volgens Berlijn in strijd met het eeuwenoude beginsel dat dit soort kwesties in vredesverdragen tussen staten wordt geregeld, die verder immuniteit genieten voor klachten van individuele burgers voor buitenlandse rechters. De Bondsrepubliek heeft in 1961 ingestemd met het betalen van schadevergoeding en de Italiaanse regering heeft er toen mee ingestemd dat de zaak daarmee is afgedaan. Als individuele burgers daarna alsnog een klacht kunnen indienen, wordt een gevaarlijk precedent geschapen, aldus Berlijn.
De Duitse delegatie benadrukte dan ook dat de zaak niet alleen Duitsland en Italië aangaat, maar ook andere landen die in de nasleep van WOII vredesakkoorden hebben afgesloten. Berlijn noemde Nederland niet met naam, maar Den Haag heeft te maken met soortgelijke claims uit de tijd van de „politionele acties” toen Nederland probeerde het koloniaal gezag in Indonesië te herstellen. Zo proberen overlevenden van het bloedbad van Rawagede in 1947 alsnog op individuele basis een schadevergoeding te krijgen, ook al hebben de Indonesische en de Nederlandse staat allang een vredesregeling getroffen.
Volgens Duitsland bestaat het gevaar dat oorlogsslachtoffers gaan „shoppen” en een staat voor een nationale rechter gaan dagen in een land waar zij de beste kansen verwachten voor een schadevergoeding. De beslissing van de Italiaanse Hoge Raad heeft al tot zo’n geval geleid: Griekse oorlogsslachtoffers die zich in hun nieuwe claim tegen Berlijn niet gesteund zien door de regering in Athene, hebben zich tot de Italiaanse rechter gewend om alsnog een compensatie re krijgen.
Voor het Vredespaleis vond tijdens de mondelinge behandeling van de klacht van Duitsland tegen Italië een kleine betoging plaats onder het motto: „Geen immuniteit voor Duitse oorlogsmisdaden!”