Hongaarse predikant: Gelukkig ten tijde van het communisme
HARDERWIJK – Het was weliswaar een moeilijke, maar achteraf gezien toch ook een heel mooie tijd. Zo typeerde de Hongaars-hervormde predikant ds. István Lőrincz de periode van het communisme in Oost-Europa, waarin kerkleden clandestiene contacten hadden met westerse bezoekers.
Stichting Hulp Oost-Europa (HOE) bestaat 35 jaar en dat lustrum werd zaterdag gevierd. Oud-voorzitter Frans van de Berg uit Nunspeet gaf een overzicht van 35 jaar geschiedenis van Stichting Hulp Oost-Europa. Hij vertelde over de oprichtingsfase, de tijd van de Bijbelsmokkel en de tijd na de val van het communisme in 1989.
Ds. István Lőrincz, predikant van de Hongaars-hervormde kerk in Tirgu Mures (Roemenië), schetste de bange tijd toen de Roemeense dictator Nicolai Ceausescu het kerkelijk leven probeerde te vernietigen door middel van de gevreesde geheime politie, de Securitate.
In het gezin van ds. Lőrincz werd de terreur ondervonden toen zijn vader, ds. Janos Lőrincz, werd gearresteerd en samen met de bekende ds. Ferenc Visky en Richard Wurmbrand een tijdlang in de communistische gevangenis doorbracht.
Bemoediging
Volgens ds. Lőrincz waren de contacten met de Nederlandse christenen in die angstige tijd van onschatbare waarde. „De paspoorten die de communistische regeringen verstrekten, waren alleen geldig voor de andere Oostbloklanden. Voor ons was het onmogelijk om naar het Westen te reizen. Ondanks het gevaar dat contacten met buitenlanders opleverden, waren wij toch heel gelukkig met de geheime bezoeken van de Nederlandse christenen. Elk bezoek uit het Westen was een enorme bemoediging”, aldus ds. Lőrincz.
Omdat de regimes van het Oostblok altijd gevoelig waren voor de publieke opinie in het Westen, betekenden deze bezoeken in zekere zin voor hen bescherming, zo vertelde ds. Lőrincz. „Door deze contacten konden westerse christenen de leugens van het communisme ontmaskeren. De communisten wilden het Westen doen geloven dat er achter het IJzeren Gordijn godsdienstvrijheid was, maar degenen die hun broeders en zusters daar opzochten, wisten hoe het werkelijk was en konden zodoende de ogen van het Westen openen.”
De predikant uit Tirgu Mures herinnert zich van welke onschatbare waarde een gesmokkelde Bijbel of christelijke lectuur werd beschouwd. Als ds. Lőrincz de namen van enkele reeds overleden HOE-medewerkers noemt, spreekt hij over „deze lieve broeders” en vraagt voor „deze geloofshelden, want dat waren zij” spontaan enkele minuten stilte.
Omhelzing
De val van het communisme in 1989 staat in het geheugen gegrift. „We hoorden het nieuws na afloop van een kerkdienst. We kwamen uit de kerk en er stond er juist een busje met Nederlanders voor de deur. Wij vielen onze Nederlandse vrienden om de hals en samen barstten wij in huilen uit.”
Een droom werd werkelijkheid. Ds. Lőrincz kreeg gelegenheid om in Utrecht theologie studeren. De predikant, die door zijn studie vloeiend Nederlands spreekt, vindt dat er contacten tussen Hongaars-hervormde gemeenten en Nederlandse zustergemeenten moeten blijven, ook nu er in Oost-Europa vrijheid is.
HOE-bestuurslid J. M. Migchels sloot bij deze opmerkingen aan. Hij wees erop dat Stichting Hulp Oost-Europa de waardevolle contacten moet voortzetten. Behalve op de noodzakelijke materiële hulp, zal stichting HOE vooral moeten focussen op toerusting van de ouderlingen in de Hongaars-hervormde kerken.
