Ex-premier IJsland voor rechter over crisis
REYKJAVIK (ANP/AFP) – De voormalige premier van IJsland, Geir Haarde, moet zich vanaf maandag voor de rechter verantwoorden voor zijn rol in de financiële crisis die het land in 2008 trof. Hij is de enige politicus tegen wie een proces wordt gevoerd over de ineenstorting van de grootste banken van het land. Haarde en zijn raadslieden noemen het proces een farce en vragen de speciale rechtbank de zaak niet-ontvankelijk te verklaren.
De IJslandse volksvertegenwoordiging heeft besloten de ex-premier te laten berechten door een speciale rechtbank waar leden van de regering zich voor moeten verantwoorden. Dit begin vorige eeuw opgerichte hof heet de Landsdomur en is nog niet eerder in actie geweest. Het bestaat uit de vijf opperrechters van het hooggerechtshof, een hoogleraar in de rechten, de voorzitter van het gerechtshof van Reykjavik en acht leden die het parlement heeft benoemd.
De 60-jarige Haarde heeft betoogd dat politieke tegenstanders achter de inschakeling van de Landsdomur zitten. Hij stelt dat zijn regering er juist voor heeft gezorgd dat IJsland niet bankroet ging, toen de banken in oktober 2008 niet meer aan hun verplichtingen konden voldoen.
In zijn ogen heeft hij destijds niet de fouten gemaakt die Ierland en Griekenland nu parten spelen. Zijn regering is niet met garanties gaan strooien voor schuldeisers van de omgevallen banken, maar „heeft die banken laten gaan, ze waren bankroet.” De rest van de economie werd zo veel schade bespaard. Zij groeit inmiddels weer.
De huidige minister van Financiën, Steingrimur Sigfusson, ziet dat anders. Volgens hem werd er nauwelijks iets ondernomen om een catastrofe te voorkomen. De bewindsman van Linkse Groene Partij vindt dat er meer ministers van destijds voor de Landsdomur hadden moeten worden gedaagd. Sigfusson herinnerde eraan dat een parlementaire onderzoekscommissie tot de conclusie is gekomen dat de centrumrechtse Haarde, die van 2006 tot begin 2009 premier was, nalatig is geweest.
Onder de slachtoffers van de ondergang van IJslandse banken, zijn Nederlandse spaarders die geld hadden ondergebracht bij de door de rente aanlokkelijke internetspaarbank Icesave. De Nederlandse overheid heeft veel gedupeerden alvast hun verloren spaargeld uitgekeerd en wil dat bedrag, circa 1,3 miljard euro, nu vorderen van IJsland. Reykjavik wil het terugbetalen uit de boedel van de bankmaatschappij Landsbanki.