Des duivels oorkussen
We kennen waarschijnlijk allemaal wel het spreekwoord: „Ledigheid is des duivels oorkussen.” Laten we na de vakantietijd deze waarschuwing eens onder de loep nemen. Als je zoekt naar de herkomst van dit spreekwoord stuit je op het apocriefe geschrift Jezus Sirach 33:27: „Drijf hem tot veel werk, opdat hij niet ledig ga, want de ledigheid leert veel kwaads.” Oorspronkelijk zei men in de Nederlandse taal hierover: „Een leegh mensch is een duyvels oorkussen.”
Nou, wie wil nu een duivels oorkussen zijn? Calvinisten die we zijn, stropen we dus de mouwen op, vullen ieder leeg moment en misgunnen de duivel een plaats om zijn rust te nemen. Zelfs op de rustdag zijn we nog alert op dit gevaar en nemen een goed boek dat voorkomt dat we eens een keer niets zouden doen.
Tegenwoordig is het niet moeilijk om je tijd goed te vullen. Met een fulltimebaan, een huis, een tuin en een krant waarop je bent geabonneerd, is de dag algauw gevuld. Geregeld komt het voor dat ik een dag wel met een uurtje of zes zou willen oprekken. Twee uur om mijn werk net even wat beter af te kunnen ronden, twee uur om daarnaast ook nog wat tijd door te kunnen brengen met familie of vrienden, nog iets aan de tuin te doen of mee te leven in de kerkelijke gemeente en twee uur om van een net even wat langere nachtrust te kunnen genieten. Het lukt me niet, een dag bestaat uit 24 uur en ik krijg daar nog geen minuut aan toegevoegd.
Onlangs kreeg ik de volgende gegevens onder ogen: anno 1900 was er op de wereld twee keer zo veel informatie als in 1800; een manager van een internationaal opererend bedrijf had in 2002 1800 keer zo veel informatie ter beschikking als zijn collega in 1980 en momenteel verdubbelt de totale hoeveelheid informatie elk jaar.
Nu kun je natuurlijk zeggen: Fijn dat die informatie er is, maar daar hoef je je toch ook niet allemaal in te verdiepen? Dat zal voor veel mensen zeker opgaan, maar als je een specialistisch beroep hebt, ligt dat allemaal net even wat anders. In dezelfde presentatie las ik dat als een biomedicus alles zou willen lezen dat mogelijk relevant is met betrekking tot zijn vakgebied, hij dagelijks zo’n 6000 artikelen zou moeten verwerken. We komen om in de informatie. Zorg er maar eens voor dat je niets belangrijks mist!
Internet biedt een scala aan mogelijkheden. Het zorgt ervoor dat je bepaalde dingen veel sneller kunt doen en het gekke is dat je hierdoor geen tijd over hebt, maar steeds drukker wordt. Wat is dat toch voor iets mysterieus, dat we steeds meer kunnen doen in minder tijd en dan toch steeds minder rust overhouden?
Gelukkig kunnen we onze contacten tegenwoordig ook op een efficiënte manier onderhouden via internet: Hyves, Facebook, LinkedIn, Twitter, noem maar op. We netwerken wat af! Kortgeleden waren vrienden zo welwillend om mij (hoe kan een mens toch achterlopen…) eens te laten zien hoe Hyves werkt. Ze logden in en we klikten door naar hun internetvrienden. Wat grappig was dat. Via deze vrienden kwamen we opeens weer andere bekenden tegen: eens kijken wat zij aan informatie op het web hadden geplaatst. Leuk om zo eens door andermans foto’s te bladeren en die met elkaar te kunnen becommentariëren, zonder dat de persoon in kwestie erbij aanwezig is. Voor we er erg in hadden, waren we drie kwartier verder.
Enkele eeuwen geleden wees ds. Wilhelmus à Brakel erop dat we ervoor moeten zorgen dat we uitgerust zijn als we naar de kerk gaan, want, zo gaf hij aan: „Een uitgeput lichaam belet de ziel in haar werkingen.” Ik ben ervan overtuigd dat als hij in deze tijd had geleefd, hij ook had gewezen op de noodzaak van een uitgeruste geest. Hoe bezet kunnen we met alles zijn en hoe kunnen we worden beziggehouden met alle mogelijke zinvolle en zinloze dingen. Durven en kunnen we het nog wel aan om eens helemaal niets te doen en alleen maar stil te zijn voor God? Volgens mij heeft de duivel stiekem zijn tactiek veranderd en zouden we het volgende spreekwoord moeten gaan gebruiken: Bezigheid is des duivels oorkussen.
De auteur heeft een managementfunctie in een ziekenhuis. Reageren aan scribent? nietbijbroodalleen@refdag.nl