„Dit is een vitale bedrijfstak in zwaar weer”, zei voorzitter C. de Swart van de belangenvereniging van particuliere verzekeraars in een toelichting op de cijfers. Krappe marges vanwege lage rentestanden, tegenvallende inkomsten uit beleggingen, hoge administratieve kosten en een toename van de pensioenkosten met 30 procent in enkele jaren tijd zetten de resultaten zwaar onder druk.

Bovendien kenmerkt de sector zich door zware concurrentie. Zo gaan koopsompolissen weliswaar bij bosjes de deur uit, maar leveren ze per saldo weinig op. Daarvoor zijn de aanbiedingen afgelopen jaren te scherp geweest, wat onmiddellijk doorwerkt in de marges.

Uit gegevens van het Centrum voor Verzekeringsstatistiek (CVS) blijkt dat levensverzekeraars verhoudingsgewijs het meest moesten inleveren. Het resultaat, uitgedrukt in een percentage van de bruto verdiende premie, kwam vorig jaar uit op 4 procent. Dat betekent een stevige daling ten opzichte van de 7 procent in 2001.

Voor het eerst sinds 1993 daalde verder de groei van het premievolume. De stijging tot 24,1 miljard euro houdt een achteruitgang in van 6,6 procent ten opzichte van het voorgaande jaar. Individuele levensverzekeringen waren minder in trek, waarvoor met name fiscale maatregelen als oorzaak zijn aan te wijzen. Zo is per 1 januari 2003 de basisaftrek lijfrente afgeschaft.

Schadeverzekeraars zagen het resultaat teruglopen met 1 procentpunt naar 0 procent over 2002. Dat ze op het randje van verlies opereerden, schrijft hun organisatie vooral toe aan de meer dan verdubbelde kosten van herverzekering. Daarbij past de aantekening dat het al enkele jaren kwakkelen is in dit deel van de markt. Tegenover een verbetering in het zakelijke segment staat een verslechtering bij de particulieren. Per saldo steeg het premievolume met 9,7 procent tot 10,5 miljard euro.

Volgens voorzitter R. Wijmenga van het CVS zetten rampen zoals die in Volendam, Enschede en natuurlijk de aanslagen van 11 september herverzekeraars ertoe aan hun tarieven duchtig op te schroeven. „Er is ook steeds meer sprake van waardeconcentratie. Ging vroeger een winkel in vlammen op, nu is er bij brand meteen heel winkelcentrum mee gemoeid.”

Opvallend is dat het resultaat bij motorrijtuigenverzekeringen onder de nullijn blijft. Direct verantwoordelijk voor het verlies zijn de dekkingen voor vrachtauto’s en bestelauto’s. De gemiddelde schade per WA-claim liep vorig jaar op van 2700 naar 3100 euro. Behalve in Portugal is nergens in de Europese Unie het verzekeren van een auto zo goedkoop als in Nederland.

Bij de zorgverzekeraars is het beeld gemengd. Ondanks forse premieverhogingen zijn ziektekostenverzekeringen „nog steeds structureel verliesgevend.” Verzekeringen om verlies aan inkomen op te vangen, leverden meer op. Daarmee kwam het resultaat vorig jaar uit op 5 procent, tegen 3 procent over 2001. Het premievolume steeg met 11,1 procent tot 9,3 miljard euro.

Anders dan in de jaren negentig, stelde De Swart, onttrekken de royale winsten van de ene verzekeringscategorie niet langer die van de verliesgevende andere categorie. „We zijn weer gewoon ouderwets terug bij het beginsel dat iedere branche haar eigen broek moet kunnen ophouden.”