Het Amerikaanse hooggerechtshof heeft deze week besloten dat positieve discriminatie is toegestaan. Directe aanleiding was een klacht van drie blanke studenten die waren afgewezen door de universiteit van Michigan. Omdat bij de toelating tot dit instituut de factor ras meeweegt, voelt het drietal zich gediscrimineerd. Het hooggerechtshof stelde de studenten in het ongelijk. Concreet betekent dit dat niet-blanken een streepje voor hebben.De achterliggende gedachte van positieve discriminatie is: onderscheid maken om onderscheid uit te vlakken. Het is een uitvloeisel van de strijd die de Amerikaanse burgerrechtbeweging vooral in de jaren vijftig en zestig voerde en van de politiek van president Lyndon B. Johnson. Een pakket van 150 programma’s en wetten beoogde een eind te maken aan de achterstand van vrouwen en niet-blanken.

Onmiskenbaar was het nodig dat de Amerikaanse overheid na het aannemen van de burgerrechtenwet in 1964 een actief beleid voerde om de rassenscheiding op te heffen. Dat daarbij nadrukkelijk werd gekeken naar ontplooiingsmogelijkheden voor niet-blanken was gerechtvaardigd. Zij waren immers tientallen jaren gediscrimineerd. Vooroordelen zijn met het aannemen van een wet niet verdwenen. Het duurt lang voordat deze zijn uitgesleten. De vraag is of wel of voorkeursbehandeling in dit kader een goed middel is. Wanneer daarmee de factor kwaliteit achter de horizon verdwijnt, is dat fnuikend voor de samenleving.

In ieder geval is al jaren duidelijk dat het beginsel van positieve discriminatie te ver is doorgeschoten. Reeds in 1989 bepaalde het hooggerechtshof dat lagere overheden slechts onder strikte voorwaarden de voorkeursbehandeling mogen toepassen. Zes jaar later besloot het hof dat programma’s van de federale overheid die minderheden voortrekken, nauwkeurig beoordeeld moesten worden op hun strikte noodzaak.

De beslissing van het hoogste Amerikaanse rechtscollege dat bij toelating van studenten de factor ras mee mag wegen, lijkt de afbouw van dit voorkeurbeleid te temporiseren. Want duidelijk is dat positieve discriminatie slechts tijdelijk een plaats kan hebben in een maatschappij die gebaseerd is op het beginsel dat alle mensen gelijk zijn en gelijke kansen moeten hebben.

Niet alle minderheidsgroepen in de VS stellen daarom de voorkeursbehandeling op prijs. Positieve discriminatie is ook discriminatie, zo stellen zij met recht. Zij willen op eigen kracht -zonder overheidshulp- hun partijtje in het maatschappelijk verkeer meeblazen.

Het beginsel van positieve discriminatie te ver doortrekken of te lang hanteren roept op den duur zo veel weerstanden op dat het omgekeerde bereikt wordt van hetgeen de voorstanders willen. Wanneer de motieven niet meer goed kunnen worden uitgelegd, valt het maatschappelijke draagvlak weg.

Niet alleen bij degenen die direct(is0(

nadeel ondervinden van positieve

discriminatie, maar ook bij anderen

zal verzet komen. Wanneer kwaliteit het structureel moet afleggen tegen

de factor ras, neemt de samenle-

ving daar op den duur geen genoegen mee en doet ze bovendien zichzelf

tekort.