De Saambinder
In De Saambinder (weekblad van de Gereformeerde Gemeenten) wijdt drs. J. P. Proos een serie artikelen aan het thema groei in de heiliging zoals de Engelse theoloog John Owen dit uitlegt in zijn werk ”Pneumatologia” (Over de Heilige Geest). Proos schreef hierover een scriptie aan de VU.
„Het is niet onze bedoeling het hele boek Pneumatologia te behandelen. We willen ons alleen richten op de visie van Owen op de groei in de heiliging. P. de Vries heeft in zijn dissertatie over Owen (Die mij heeft liefgehad, 1999) weinig aandacht geschonken aan dit aspect. Alleen in een voetnoot (blz. 309) geeft hij aan dat Owen over de groei in de heiliging behartigenswaardige woorden heeft gesproken. Hij geeft dan alleen dit citaat: „Heilig zijn is noodzakelijk, weten het te zijn kan een verzoeking zijn.” Owen heeft echter nog veel meer behartigenswaardige woorden gesproken. Daar gaan we ons dus verder wat in verdiepen.
Eerst nog iets over het woordgebruik. Spreken we nu over „groei in de heiliging”, of moeten we het „wasdom” noemen? Voor velen is dit geen vraag meer. Waar in de Statenvertaling en andere Nederlandse vertalingen nog het woord ”wasdom” wordt gebruikt, is in hedendaagse vertalingen consequent het woord ”groei” gebruikt. Terecht kan aangevoerd worden dat het woord ”wassen” en ”opwas” niet vaak meer gebruikt wordt in onze tijd. We spreken gewoonlijk meer over ”groei”.
Persoonlijk vind ik het niet nodig om oude woorden te conserveren omdat ze oud zijn. Toch vind ik het jammer dat de betekenis van woorden vaak wel in het geding is en dat dit weinig beseft wordt. Bij het woord ”wassen” en ”opwas” ligt de nadruk op de passieve kant, het afhankelijk zijn van God. Wie kan er immers van zichzelf ”wassen” en ”toenemen”? Welke boer kan de wasdom van zijn gewas garanderen? Het gebruik van het woord ”groei” kan de indruk wekken dat het een proces is dat we zelf moeten bewerkstelligen. Als we het woord ”groei” gebruiken, dan is dat op zichzelf niet verkeerd, maar het is niet ondenkbaar dat arminiaanse invloeden op dit terrein naar voren komen.
Zelf kies ik in deze artikelen toch voor het woord ”groei”, omdat de Engelstalige theologie dat ook doet. De Westminster Confessie spreekt in artikel III (”over de heiligmaking”) dat de heiligen kunnen groeien in genade en volmaakte heiliging in de vreze Gods: „grow in grace, perfecting holiness in the fear of God”. Gods kinderen kunnen uitsluitend dankzij Gods genade groeien in de kennis en de genade. Ze kunnen ook komen tot een volmaaktheid, maar die volkomen heiligheid is pas in het hiernamaals. Ter vergelijking, Petrus spreekt ook over deze opwas: „Maar wast op in de genade en kennis van onzen Heere en Zaligmaker Jezus Christus” (2 Petr. 3:18). De Engelse vertaling, de King James version, spreekt hier over „but grow in grace”. Ik volg dus de manier van verwoording van de Westminster Confessie.”