De vrijgave komt ruim een maand nadat aan het bloedbad op het eiland een einde kwam met de arrestatie van Anders Behring Breivik. Hij wordt onder meer verdacht van de moord op 69 mensen op het eiland en op nog eens acht in het centrum van de Noorse hoofdstad door een autobom.

De Noorse politie wachtte op verzoek van de AUF bewust met de bekendmaking tot na een speciale dienst zondag in het stadion Oslo Spektrum. Daar kwamen ongeveer 6700 mensen bijeen om stil te staan bij de gebeurtenissen van 22 juli. Ook de Zweedse en Deense troonopvolgers, de Finse president en de premiers van de Scandinavische landen waren erbij. De Noorse premier en de Noorse koning hielden een toespraak.

Maandagmiddag vertellen de AUF en de Arbeiderspartij meer over hun plannen voor het eiland, waar de politieke jongerenorganisatie volgend jaar opnieuw haar zomerkamp wil houden. De AUF overweegt voor die tijd onder meer een houten gebouw waar veel mensen stierven, te slopen en te vervangen door nieuwbouw. De herstelkosten van Utöya worden geschat op 2 tot 3 miljoen euro.

„Haat overwonnen”

De inwoners van Noorwegen hebben gezamenlijk het kwaad overwonnen. Dat zei de Noorse premier Jens Stoltenberg zondag tijdens een dienst in de hoofdstad Oslo, waar de slachtoffers werden herdacht van de terreuraanslagen op 22 juli.

„Samen hebben we de haat overwonnen. Laten we nu samen de openheid, de tolerantie en het gemeenschapsgevoel omarmen”, sprak de premier een maand na het grootste bloedbad in Noorwegen sinds de Tweede Wereldoorlog.

In het stadion Oslo Spektrum kwamen ongeveer 6700 mensen bijeen. Volgens de Noorse omroep NRK was het publiek nooit eerder zo stil in het stadion als zondag.

„We zullen hen verwelkomen die zijn afgedwaald. Maar diegenen die hun toevlucht nemen tot geweld, zullen we met het totale democratische wapenarsenaal bevechten”, ging de premier verder. „Overal waar ze heen gaan, zullen we ze in de weg staan.”

Onder de aanwezigen waren onder meer slachtoffers, nabestaanden en hulpverleners van de drama’s in de regeringswijk in Oslo en op het eiland Utoya, waarbij in totaal 77 doden vielen. Koning Harald richtte tijdens de bijeenkomst het woord tot hen. „Als de koning van dit land, voel ik mee me met ieder van u”, sprak hij zichtbaar geëmotioneerd.

„Bijna alle woorden zijn al gebruikt”, zei de koning over het drama en de nasleep daarvan. „Deze weken zijn moeilijk voor ons geweest, maar het doet ons allen goed om vandaag hier samen te zijn.” Niet alleen het Noorse koningspaar was aanwezig, ook staatshoofden en regeringsleiders van andere Scandinavische landen woonden de dienst bij. Namens Nederland was de ambassadeur aanwezig.

Stoltenberg vroeg de Noorse bevolking verder zich over de slachtoffers en de nabestaanden te ontfermen. „Jullie kunnen allemaal helpen. Bak een cake, bied een kopje koffie aan, ga samen wandelen. Er is geen groter geschenk dan vriendelijkheid.”

Naast de toespraken waren er ook ook optredens van muzikanten. Zo speelde A-Ha, een Noorse popgroep die vooral in de jaren ‘80 populair was. Acteurs lazen de namen voor van de 77 slachtoffers.

De Noor Anders Behring Breivik heeft bekend de terreurdaden te hebben gepleegd. Hij zei te strijden tegen de multiculturele samenleving en de islam.