Turken mogen wel vrijwillig een cursus volgen, maar daar mag geen dwang achter zitten en er mogen evenmin sancties of boetes worden opgelegd.

Volgens de raad is het verplichten van inburgering in strijd met een overeenkomst tussen Turkije en de Europese Unie uit de jaren zestig. Daarin staat dat Turken die naar de Europese Unie komen niet belemmerd mogen worden bij het vinden van een baan of bij de huisvesting.

In Nederland geldt sinds 2007 de wet Inburgering, die ook Turken verplicht tot inburgering. Dat is in strijdt met het eerdere verdrag dat Turkije en de Europese Unie sloten, zo oordeelt de raad. In dat verdrag is ook opgenomen dat EU-lidstaten geen nieuwe wetten mogen maken die aan Turken toegekende rechten beperken. De Inburgeringswet belemmert de rechten wel, want het niet halen ervan kan gevolgen hebben voor „de verblijfsrechtelijke positie van Turkse burgers in Nederland”. Er mag bovendien geen onderscheid worden gemaakt tussen Turken en EU-onderdanen.

Turken mogen nog steeds inburgeren, maar dan niet verplicht. De wet Inburgering hoeft niet aangepast, zo betoogde een woordvoerder van het rechtsorgaan. Met de uitspraak kunnen Turken zich beroepen op een bestaande uitzonderingsregel in de wet.

Vorig jaar kwamen de rechtbanken in Rotterdam en Roermond al tot soortgelijke conclusies. Toenmalig minister Eimert van Middelkoop van Integratie ging samen met de gemeenten Rotterdam, Vlaardingen en Roermond tegen de uitspraken in beroep. Hij noemde de uitspraak ondermijnend voor het beleid van inburgering.

De raad stelt dat de minister (inmiddels minister Piet Hein Donner van Binnenlandse Zaken) niet ontvankelijk is. Hij had niet in beroep mogen gaan. De gemeenten mochten dat wel. Er is geen beroep mogelijk, omdat op dit gebied de raad het hoogste rechtsorgaan is.

Turken

Turken in Nederland zijn blij dat Turkse immigranten met een verblijfsvergunning niet langer verplicht zijn een inburgeringscursus te volgen. De Centrale Raad van Beroep in Utrecht besliste dat dinsdag.

„Het maakt een einde aan een discriminerende regeling in Nederland”, zei directeur Ahmet Azdural van het Inspraakorgaan Turken in Nederland dinsdag. Veel Turken zien het volgens hem als een vijandig stelsel, omdat er sancties aan verbonden zijn. De verplichte inburgeringscursus voor Turkse immigranten is ook in strijd met internationale verdragen, stelt het overlegorgaan.

Het inspraakorgaan vindt overigens wel dat Turken in Nederland de taal moeten leren. „Dat is van levensbelang”, aldus Azdural. „Maar dat moet niet gebeuren via dwang en het opleggen van sancties, maar door het verbeteren van faciliteiten. Gelukkig is de verplichting nu van de baan.”

Hij adviseert Turken die nu een inburgeringscursus volgen, die wel af te maken. Het inspraakorgaan weet niet hoeveel Turken momenteel zo’n cursus volgen. Nederland telt ongeveer 400.000 mensen van Turkse komaf.

Advocaat

Advocaat Ejder Köser die de verplichte inburgering voor Turken aanvocht: „Dat Turken niet verplicht zijn tot het volgen van een inburgeringscursus, betekent geenszins dat ze niet willen inburgeren. We onderkennen het belang van integratie, maar dat mag niet ten koste gaan van de geldende regels. Dat betekent dat de overheid moet meewerken en de cursussen gratis moet aanbieden aan Turken. Net als dat geldt bij mensen uit de EU. Mensen die in het verleden geld hebben betaald, zullen denk ik dat niet gaan terugvragen. Veel mensen zullen dat voor lief nemen.”