Dat is de rode draad van het vanmorgen gepresenteerde jaarverslag van Natuurmonumenten over 2002.

Het succes van het beleid van aankopen en beheren van natuurgebieden werd het afgelopen jaar zichtbaar in onder meer een toename van het aantal broedende kraanvogels in het Fochteloërveen (Drenthe), een toename van het aantal boomkikkers in Twente en de terugkeer van zeldzame kranswieren in De Wieden (Overijssel). In het Nationaal Park Zuid-Kennemerland kwam een zeldzaam hondskruid terug.

Tegenover deze mooie resultaten staat echter de keus van het kabinet-Balkenende I om het aankopen van natuur te bevriezen. „Deze ongehoorde stap is een keus tegen de natuur én tegen de wens van een grote meerderheid van de bevolking”, aldus het jaarverslag. Een NIPO-enquête (voorjaar 2002) wees uit dat 98 procent van de ondervraagden vond dat er nú geld moet worden geïnvesteerd om de natuur veilig te stellen.

„Des te bedroevender dat natuur en milieu nauwelijks een onderwerp waren in de verkiezingscampagne van 2002. Nog erger was dat de politieke aardverschuiving als gevolg van die verkiezingen de opmaat bleek voor een regelrechte afbraak van het bestaande natuurbeleid.”

Natuurmonumenten had vorig jaar ook in financieel opzicht de wind bepaald niet mee, zo blijkt uit de cijfers. Om het beheer van al haar natuurgebieden veilig te stellen en goed uit te kunnen voeren, moet de vereniging beschikken over een groot eigen vermogen (op dit moment 175 miljoen euro) om dat langjarig te kunnen beleggen.

De resultaten van de beleggingen van Natuurmonumenten vielen flink tegen; het resultaat op de beleggingen was 26 miljoen euro negatief. „Dit is echter een papieren verlies, aangezien de vereniging voor de lange termijn belegt en de aandelen niet op dit moment hoeft te verzilveren.”

Het langjarig rendement van de beleggingen van Natuurmonumenten bedraagt over de periode 1990-2002 ruim 9 procent, „aanzienlijk meer dan wanneer het vermogen op de bank had gestaan. Ons beleggingsbeleid heeft alleen al van 1990 tot nu maar liefst 112 miljoen euro winst opgeleverd, inclusief de tegenvallende twee laatste jaren.”

De resultaten van het eerste kwartaal 2003 duiden erop dat de beleggingsresultaten zich weer stabiliseren, aldus het jaarverslag. Voor alle zekerheid wordt ook gemeld dat de contributies van leden direct worden besteed aan natuurbescherming. „Deze inkomsten worden niet toegevoegd aan het vermogen.”

Voor het eerst in jaren liep het ledenaantal van de vereniging licht terug: eind 2002 stonden ruim 960.000 leden geregistreerd, bijna 10.000 minder dan een jaar eerder. Natuurmonumenten wijt de daling vooral aan de voor 2003 aangekondigde contributieverhoging. Het grootste deel van het verloop werd vorig jaar opgevangen door de binnenkomst van 40.000 nieuwe leden.