Commentaar: Amerikaans schuldencompromis resultaat van dorpspolitiek
De een hield z’n adem in, de ander vertrouwde erop dat er wel een akkoord zou komen. Toch steeg bij ieder de spanning naarmate de datum van 2 augustus naderde: er moest hoe dan ook een worden akkoord bereikt over de Amerikaanse staatsschuld.
Het wekenlange touwtrekken ging ook op zondag ongehinderd verder. Pas laat op de zondagavond stemden de leiders van de twee grote blokken in de VS, de Republikeinen en de Democraten, in met een compromis. De strijd was hevig: vanwege de aanstaande verkiezingen deed geen van de partijen water bij de wijn, terwijl de klok verder tikte. Ze namen daarbij welbewust het risico dat de wereldeconomie grote schade zou lijden.
Intussen heeft het Huis van Afgevaardigden het akkoord bekrachtigd en naar verwachting zal de Senaat dat vanavond ook doen. Daarmee is op de valreep een financiële crisis afgewenteld. De Amerikanen kunnen rustig ademhalen: ambtenaren krijgen aan het eind van deze maand gewoon hun salaris, uitkeringen worden betaald en beleggers krijgen hun rente uitgekeerd.
Maar zo eenvoudig is het niet. Weliswaar voorkomt het nu bereikte akkoord dat de Verenigde Staten ‘failliet’ gaan, maar vraag niet hoe. Vergelijk het met iemand die al jarenlang voor een paar ton rood staat bij de bank. Om het jaar klopt hij aan met de mededeling dat hij toch meer geld nodig heeft en vraagt hij of de limiet mag worden opgerekt. Zoiets deed president Obama nu ook: boven op de 14.300 miljard dollar schuld had hij nog 2100 miljard dollar nodig om aan de directe verplichtingen te kunnen voldoen. Vorig jaar februari vroeg Obama ook al om 1900 miljard dollar.
Als de bank, in dit geval het Congres, dan opnieuw groen licht geeft om je nog dieper in de schulden te steken, valt dat moeilijk te verkopen als politieke overwinning. Niet voor niets sprak een van de Democraten over een gesuikerde sandwich van satan, terwijl een Republikeinse afgevaardigde de VS op één lijn stelt met Griekenland.
Zoals bij veel compromissen zijn er ook nu vooral verliezers. Maar die blijven niet beperkt tot de Republikeinen, die aanzienlijk meer hadden willen bezuinigen, of tot de Democraten, die hun wonden likken omdat de belastingen niet omhooggaan en de rijke Amerikanen ontzien worden. Er is meer in het geding. Wat vinden de toeschouwers van deze publieke arena ervan dat het Amerikaanse Congres zulke kardinale beslissingen onderdeel maakt van een politiek machtsspel? China heeft dat al laten weten: deze crisisdiplomatie van Washington is riskant en onverantwoord. Bij een bananenrepubliek kijk je van zoiets niet op, maar wel bij de belangrijkste economie ter wereld.
Die imagoschade is vooral nadelig omdat het bereikte akkoord deel uitmaakt van een grotere operatie: het vertrouwen winnen van beleggers en kredietbeoordelaars. Amerika en z’n dollar hebben daarbij de betrouwbaarste status, de AAA-rating, en de vergelijking met Griekenland gaat dan ook op veel fronten mank. Maar de dorpspolitiek achter dit akkoord toont aan dat men er niet toe komt om echte keuzes te maken en uiteindelijk op te grote voet verder wil leven.