Het besluit om te vertrekken heeft ze twee maanden geleden genomen toen president Saparmoerat Nijazov bepaalde dat tienduizenden ingezetenen die behalve het Turkmeense ook het Russische staatsburgerschap bezitten uiterlijk gisteren moesten beslissen welk paspoort zij willen behouden. Wie geen beslissing kan nemen, zal automatisch als Turkmeen worden beschouwd - en waarschijnlijk nooit meer de Centraal-Aziatische republiek, waar het politieke klimaat almaar repressiever wordt, kunnen verlaten.

„Er is gewoon geen andere manier”, zegt Galina, die voor een onzekere toekomst in Rusland heeft gekozen.

Het Russische parlement nam afgelopen vrijdag een resolutie aan waarin het besluit van Nijazov niet rechtsgeldig wordt genoemd. President Vladimir Poetin probeerde de zaak te sussen met een verklaring waarin hij zei dat Nijazov hem heeft verzekerd dat de situatie voor Russische staatsburgers niet zal verslechteren. „Wij moeten in gedachten houden dat onze acties constructief moeten zijn en erop gericht om onze burgers in het buitenland te helpen, niet om hun situatie door onnauwkeurig optreden te verslechteren”, zei Poetin.

Afschaffing van het dubbele staatsburgerschap is een van de vele beperkende maatregelen die in Turkmenistan zijn afgekondigd na een beweerde poging om Nijazov in november te vermoorden. De Turkmeense autoriteiten gaven de schuld aan ballingen in Rusland, zoals voormalig minister van Buitenlandse Zaken Boris Sjichmoeradov, die in een stalinistisch showproces werd veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf.

Poetin ging met afschaffing van het dubbele staatsburgerschap akkoord, naar verluidt in ruil voor een overeenkomst om 25 jaar lang goedkoop aardgas te betrekken uit Turkmenistan. Maar de Russische autoriteiten schrokken van de haast waarmee Nijazov de overeenkomst uitvoerde en zijn beslissing om die met terugwerkende kracht te laten ingaan. Het betekende dat burgers hun tweede paspoort kwijtraakten en het veroorzaakte grote paniek onder ingezetenen met een dubbel staatsburgerschap, bij wie de schrik er toch al inzat door de recente herinvoering van de eis dat toestemming van de overheid nodig is om Turkmenistan te verlaten.

Overal in Asjchabad zijn tekenen van een massale uittocht. Vluchten naar Moskou zijn tot eind juli volgeboekt. Containers om verhuisgoederen te vervoeren zijn allemaal verhuurd. De Russische immigratiedienst wordt overstelpt met aanvragen. Door het grote aanbod van te koop staande woningen zijn de huizenprijzen gekelderd.

Velen verlaten een land dat ze tientallen jaren als het hunne beschouwden. Zij bleven terwijl duizenden vrienden en buren direct na de ineenstorting van de Sovjet-Unie in 1991 vertrokken. Toen vreesde men vooral nationalistische wraakoefeningen tegen de Russen, die meestal de beste banen bezetten en het beste onderwijs genoten.

De Russische autoriteiten zeggen dat er nu tussen de 100.000 en 200.000 Russisch-Turkmeense burgers in Turkmenistan wonen. Het Turkmeense ministerie van Buitenlandse Zaken telt er niet meer dan 47.

Galina, die haar achternaam niet vermeld wil hebben, zegt dat ze toch al wilde vertrekken als haar 16-jarige dochter Joelia haar school had afgemaakt, omdat er te weinig mogelijkheden zijn voor Russischtalig vervolgonderwijs. De vertrekplannen zijn alleen versneld door het besluit van Nijazov om het dubbele staatsburgerschap af te schaffen.

Galina kwam in 1980 als 17-jarige naar Turkmenistan om te werken in een schoenenfabriek. Ooit kon ze zonder problemen tussen de vijftien Sovjetrepublieken reizen. „Wij konden gaan waarheen wij maar wilden. Nu kunnen wij nergens heen.”

In een ander te koop staand appartement woont Natalia, een muzieklerares. Zij was tevreden met haar leven, met haar salaris van 90 euro per maand en het goedkope eten in de bazaar. „Ik wilde niet weg, behalve voor de kinderen.” Haar 17-jarige dochter Raisa zal geen van haar vriendinnen in Turkmenistan missen. Hoezo niet? „Ze zijn allemaal al vertrokken.”