Volgens ingewijden zit de Franse president Chirac achter het vastlopen van de gesprekken.

Frankrijk was er niet toe te bewegen om met een tweede compromisvoorstel van de Griekse minister Drys en landbouwcommissaris Fischler akkoord te gaan. Volgens Nederlandse bronnen vinden de Fransen dat zij ver genoeg zijn gegaan en dat nu Fischler aan de beurt is „om te bewegen.” Drys omzeilde vragen hierover. Volgens hem was de tijd nog niet rijp voor een akkoord en hebben de lidstaten meer tijd nodig.

Bronnen in Luxemburg wezen echter met de vinger naar Chirac. Die heeft volgens hen in Griekenland, waar gisteravond een EU-top begon, in een gesprek met de Duitse bondskanselier Schröder en de Griekse premier Simitis gewezen op „vitale nationale belangen.” Het vermoeden is dat Chirac nu op de top instructies wil afspreken voor de landbouwministers.

De landbouwministers braken vorige week ook al in Luxemburg zonder een akkoord op. Na de hervatting dinsdagmiddag en een ouderwetse serie onderonsjes probeerden Drys en Fischler een compromisvoorstel uit om een doorbraak te forceren. Die eerste poging mislukte. Woensdagavond kwam het tweetal met aanpassingen. Een akkoord leek daarna binnen handbereik. Minister Veerman verwachtte donderdagmorgen zelfs overeenstemming.

Maar het duurde vervolgens uren voordat de vergadering kon beginnen. Uiteindelijk bleek Frankrijk, gesteund door acht andere lidstaten, waaronder Spanje en Italië, zich niet te kunnen vinden in het tweede compromis. Nederland en nog vijf andere lidstaten, waaronder Duitsland, konden er wel mee leven.

Minister Veerman vindt dat nu alle partijen, ook de Commissie, bereid moeten zijn tot verdere concessies. Het is in zijn ogen belangrijk dat de tegenstellingen worden overbrugd, „maar niet tegen elke prijs”, aldus zijn woordvoerder.

Zo vindt de Nederlandse bewindsman dat Fischlers principe van ontkoppeling van de steun die de boeren krijgen en de productie overeind moet blijven. De boeren ontvangen in plaats daarvan een vaste bedrijfspremie. Fischler wil zo de positie van de Unie in de onderhandelingen in de Wereldhandelsorganisatie (WTO) over vrijere wereldhandel versterken. De traditionele EU-landbouwsteun ligt daar namelijk onder vuur.

De Fransen zien zo’n ommezwaai niet zitten, hoewel Fischler hun deels tegemoet wil komen door de belangrijke akkerbouw- en rundvleessectoren fors te ontzien. „Ontkoppeling moet de norm blijven, gedeeltelijke ontkoppeling de uitzondering”, onderstreepte de woordvoerder van Veerman.

Opmerkelijk was dat Fischler wel de steun van Duitsland kreeg voor het tweede compromis. Vorige week nog bleek onverwacht dat Parijs en Berlijn samen optrokken. Zij blokkeerden mede daardoor een akkoord. Duitsland, dat als grootste nettobetaler veruit het meeste bijdraagt aan de EU-begroting, zou er financieel op vooruitgaan. Fischler was namelijk bereid een groot deel van de via de voorgenomen afroming van de ontkoppelde steun bespaarde gelden aan de lidstaten te gunnen. Ook Nederland, eveneens een nettobetaler, zou daarvan profiteren.

Een ander struikelblok bleek de hervorming van de zuivel. Fischler verzachtte weliswaar de drastische prijsverlaging van de interventieprijzen, van 28 tot ruim 20 procent, maar dat ging de Fransen nog niet ver genoeg. Ook de aangepaste graanvoorstellen vielen slecht bij de Fransman Gaymard.